| |
ทุกข์ ๑๐ ประการ   |  

ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา ท่านแสดงทุกข์ไว้ ๑๐ ประการรุ.๔๖๖ คือ

๑. สภาวทุกข์ ทุกข์ประจำสังขาร คือ ชาติ ชรา มรณะ

๒. ปกิณณกทุกข์ ทุกข์จร คือ โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัส อุปายาส

๓. นิพัทธทุกข์ ทุกข์เนืองนิตย์หรือทุกข์เป็นเจ้าเรือน ได้แก่ หนาว ร้อน หิวกระหาย ปวดอุจจาระ ปวดปัสสาวะ เป็นต้น

๔. พยาธิทุกข์ ทุกขเวทนามีประเภทต่าง ๆ ตามประเภทแห่งสมุฏฐาน มีอวัยวะไม่ทำหน้าที่ตามปกติ เป็นต้น

๕. สันตาปทุกข์ ทุกข์คือความร้อนรุ่ม หรือทุกข์ร้อน ได้แก่ ความกระวนกระวายใจ เพราะถูกไฟคือกิเลส มีราค โทสะ โมหะ เป็นต้น แผดเผา

๖. วิปากทุกข์ ผลกรรม ได้แก่ วิปฏิสารคือความร้อนใจ การเสวยอารมณ์ คือ ถูกลงอาชญา ความฉิบหาย ความตกยาก และตกอบาย เป็นต้น

๗. สหคตทุกข์ ทุกข์ไปด้วยกันหรือทุกข์กำกับกัน ได้แก่ ทุกข์ที่เนื่องมาจากวิบูลยผล กล่าวคือ ทุกข์ที่มาพร้อมกับอิฏฐผลอันน่าปรารถนาต่าง ๆ อันได้แก่ ลาภ ยศ สุข สรรเสริญ ที่จะต้องแบกภาระเหล่านี้ไว้ในชีวิตประจำวัน

๘. อาหารปริเยฏฐิทุกข์ ทุกข์ในการทำมาหากิน ได้แก่ อาชีวทุกข์ คือ ทุกข์ในการหาเลี้ยงชีพ

๙. วิวาทมูลกทุกข์ ทุกข์มีวิวาทเป็นมูล ได้แก่ ความไม่โปร่งใจ ความกลัวแพ้ ความหวาดหวั่น อันเนื่องมาจากการทะเลาะวิวาทกันก็ดี การต่อสู้คดีกันก็ดี การรบราฆ่าฟันกันก็ดี เป็นต้น

๑๐. ทุกขขันธ์ ทุกข์รวบยอด หมายเอาสังขารคือที่รวมแห่งเบญจขันธ์ ซึ่งเป็นที่ประชุมลงแห่งทุกข์ทั้งปวง


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |