| |
โสดาปัตติมรรคจิต   |  

โสดาปัตติมรรคจิต หมายถึง จิตที่ประกอบด้วยองค์มรรค ๘ ซึ่งมีสภาพเหมือนกระแสน้ำที่ไหลเข้าไปสู่อริยมรรค หรือจิตที่เข้าถึงพระนิพพานเป็นครั้งแรก หมายความว่า โสดาปัตติมรรคจิตนี้ เป็นจิตที่เข้าถึงกระแสคือสภาวะแห่งพระนิพพานด้วยการได้เสพสภาพของพระนิพพานอย่างเต็มที่เป็นครั้งแรกของบุคคลนั้น ซึ่งยังไม่เคยได้เสพมาก่อนเลย ในขณะที่เวียนว่ายตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏฏ์นี้

คำว่า โสดาปัตติมรรค มาจากคำว่า โสต+อาปัตติ+มรรค

โสต แปลว่า กระแส หมายถึง กระแสแห่งพระนิพพาน

อาปัตติ แปลว่า ถึง หรือ บรรลุ

มรรค แปลว่า หนทาง หรือการประหาณกิเลสเป็นเหตุ [ให้]

เมื่อรวมกันแล้วเป็น โสตาปัตติมรรค แปลว่า หนทางให้ถึงกระแสแห่งพระนิพพาน หรือการประหาณกิเลสเป็นเหตุให้ถึงกระแสแห่งพระนิพพาน หมายความว่า เมื่อบุคคลประหาณอนุสัยกิเลสได้แล้ว ย่อมให้ได้รับรู้อารมณ์พระนิพพานอย่างแจ่มแจ้งด้วยการเสวยรสแห่งพระนิพพานนั่นเอง

โสดาปัตติมรรคจิตนี้เกิดขึ้นแล้วย่อมให้สำเร็จกิจ ๓ ประการ คือ

๑. ทำให้บุคคลนั้น ได้ชื่อว่า โสดาปัตติมรรคบุคคล

๒. ทำให้บุคคลนั้น พ้นจากอบายภูมิทั้ง ๔ โดยเด็ดขาด เรียกว่า ปิดประตูอบาย ได้อย่างถาวร

๓. โสดาปัตติมรรคจิตเกิดขึ้นพร้อมกับการประหาณอนุสัยกิเลส ๒ อย่าง คือ ทิฏฐานุสัยและวิจิกิจฉานุสัย หรือทำลายอกุศลจิต ๕ ดวง คือ ทิฏฐิคตสัมปยุตตจิต ๔ และวิจิกิจฉาสัมปยุตตจิต ๑ โดยเด็ดขาด เป็นสมุจเฉทปหาน นอกจากนี้ ยังทำกิเลสที่ประกอบในทิฏฐิคตวิปปยุตตจิต ๔ โทสมูลจิต ๒ ให้เบาบางลง [เป็นตนุกรปหาน] จนไม่สามารถแสดงอาการอย่างหยาบที่จะเป็นเหตุให้นำไปสู่อบายภูมิได้อีกต่อไป


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |