| |
ประเภทแห่งฌานตามนัยแห่งพระอภิธรรมหรืออภิธรรมนัย   |  

๑. ปฐมฌาน มีองค์ฌาน ๕ คือ วิตก วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา

๒. ทุติยฌาน มีองค์ฌาน ๔ คือ วิจาร ปีติ สุข เอกัคคตา

๓. ตติยฌาน มีองค์ฌาน ๓ คือ ปีติ สุข เอกัคคตา

๔. จตุตถฌาน มีองค์ฌาน ๒ คือ สุข เอกัคคตา

๕. ปัญจมฌาน มีองค์ฌาน ๒ คือ อุเบกขา เอกัคคตา

ประเภทแห่งฌาน ๕ นี้ เรียกว่า ปัญจกนัย แปลว่า นัยแห่งฌาน ๕ เป็นนัยที่พระพุทธองค์ทรงแสดงตามนัยแห่งมันทบุคคล คือ ผู้ที่มีกำลังบารมีอ่อนไปหน่อย กำหนดรู้ได้ช้ากว่าติกขบุคคล ฉะนั้น ในขณะที่เจริญฌานขั้นสูงขึ้นไปตามลำดับ ย่อมสามารถละองค์ฌานได้ทีละองค์เท่านั้น ด้วยเหตุนี้ มันทบุคคลจึงมีฌาน ๕ ประเภท หรือ ๕ ขั้น ดังกล่าวแล้ว


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓

  |