คาถาสังคหะ

เนื้อหาหลักเรื่องจิต
อกุศลจิต มี ๑๒ ดวง คือ
อเหตุกจิต มี ๑๘ ดวง คือ
กามาวจรโสภณจิต มี ๒๔ ดวง คือ
รูปาวจรจิต มี ๑๕ ดวง คือ
อรูปาวจรจิต มี ๑๒ ดวง คือ
โลกุตตรจิต มี ๘ หรือ ๔๐ ดวง คือ
โลกุตตรจิตโดยพิสดาร มี ๔๐ ดวง [จำแนกตามองค์ฌาน] คือ

ความหมายของจิต
จิตเภทนัย ๙

อารัมภบท
ปณามคาถาและคำปฎิญญาของพระอนุรุทธาจารย์
อธิบายความปณามคาถา
ปณามคาถานี้เมื่อจำแนกบทโดยสามัญแล้ว มี ๖ บท คือ
เญยยธรรม ๕
อานิสงส์การนอบน้อมพระรัตนตรัย ๑๐ ประการ
พระอรหันต์ ๓ จำพวก
พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ๓ ประเภท
พระสัมมาสัมโพธิญาณ
ธัมมสโมธาน ๘ ประการ
พระโพธิสัตว์ที่จะตรัสรู้ในอนาคต
พระอรหันตสาวก ๓ จำพวก
ธรรมของพระอริยสาวก ๘ ประการ
พระสัทธรรม ๓ ประการ
ปริยัติ ๓ ประเภท
วันทนา ๔ ประเภท
อานิสงส์ของอัตตสัมมาปณิธิ ๑๓ ประการ

ปรมัตถธรรมเบื้องต้น
อรรถของปรมัตถธรรม ๓ ประการ
ลักษณะของปรมัตถธรรม
สามัญญลักษณะ
วิเสสลักษณะ
สัจจะ ๒ ประการ
ปรมัตถสัจจะ ๒ ประการ
บัญญัติธรรม ๒ ประการ
จิตปรมัตถ์
เจตสิกปรมัตถ์
เหตุปัจจัยที่ทำให้เจตสิกเกิด
รูปปรมัตถ์
เหตุปัจจัยที่ทำให้รูปเกิด
นิพพานปรมัตถ์

ความหมายของจิต
ความรู้ ๓ ประการ
ชื่อของจิต ๑๐ อย่าง
ธรรมชาติของจิต
อำนาจของจิต ๖ ประการ
ความวิจิตร ๖ ประการ
ความเป็นไปของจิต
เหตุปัจจัยที่ทำให้จิตเกิด
สามัญญลักษณะของจิต
วิเสสลักษณะของจิต

ประเภทของจิต
ภูมิ ๒ ประเภท
ฐานภูมิ ๗ อย่าง
อวัตถาภูมิ ๔
ตัณหาที่เกี่ยวกับอวัตถาภูมิ
กิเลสที่เกี่ยวกับอวัตถาภูมิ
วัตถุที่เป็นอารมณ์ของตัณหา
ฐานภูมิที่จำแนกโดยขันธ์ ๓ ประเภท
บุคคล ๘ จำพวก

กามาวรจิต
กาม ๒ อย่าง
ความหมายของกามาวจรจิต ๓ ประการ

อกุศลจิต

โลภมูลจิต
ปัจจัยที่ทำให้เกิดโลภมูลจิต ๓ ประการ
ปโยคะ ๓
ลักษณะพิเศษของโลภมูลจิต
ทิฏฐิ
มานะ
เหตุปัจจัยของโลภมูลจิต
เหตุที่ทำให้เกิดทิฏฐิคตสัมปยุตต์ ๕ ประการ
เหตุให้เกิดทิฏฐิคตวิปปยุตต์ ๕ ประการ
เหตุให้เกิดโลภะอสังขาริก ๖ ประการ
เหตุที่ทำให้เกิดโลภะสสังขาริก ๖ ประการ

โทสมูลจิต
ลักษณะพิเศษของโทสมูลจิต
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดโทสมูลจิต ๓ ประการ
ตัวอย่างโทสมูลจิต
ความเกิดขึ้นของโทสมูลจิต
อาฆาตวัตถุ ๑๐
พยสนะ ๕ ประการ
เหตุให้เกิดโทสะอสังขาริก ๕ ประการ
เหตุให้เกิดโทสะสสังขาริก ๖ ประการ

โมหมูลจิต
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดโมหมูลจิต
ตัวอย่างโมหมูลจิต
ลักษณะพิเศษของโมหมูลจิต
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดโมหมูลจิต
เหตุให้เกิดอโยนิโสมนสิการ ๕ ประการ
เหตุให้เกิดวิจิกิจฉาสัมปยุตต์ ๖ ประการ
เหตุให้เกิดอุทธัจจสัมปยุตต์ ๗ ประการ
อวิชชา ๘ ประการ
วิจิกิจฉา ๘ ประการ
ปฏิจจสมุปบาท
ความสงสัย ๒ ประการ
อกุศลกรรมวัตถุ ๒๐
อบุญกิริยาวัตถุ ๑๐
สงเคราะห์อกุศลกรรมบถ ๑๐ เข้าในอกุศลจิต ๑๒
อกุศลจิตเป็นมูลเหตุของอกุศลกรรมบถ ๑๐

ผลของอกุศลจิต

การประหาณอกุศลจิต
การประหาณทิฏฐิโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
การประหาณโทสะโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
การประหาณวิจิกิจฉาโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
การประหาณอุทธัจจะโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
ภูมิที่อกุศลจิตสามารถเกิดได้
จำแนกอกุศลจิตโดยบุคคล ๘
หน้าที่ของอกุศลจิต
จำแนกอกุศลจิต ๑๒ โดยเภทนัย ๙
บทสรุปเรื่องอกุศลจิต

อเหตุกจิต
ความหมายของอเหตุกจิต

อกุศลวิปากจิต ๗
การเกิดขึ้นของอกุศลวิปากจิต ๗

อเหตุกกุศลวิปากจิต ๘
การเกิดขึ้นของอเหตุกกุศลวิปากจิต ๘

อเหตุกกิริยาจิต ๓
การเกิดขึ้นของอเหตุกกิริยาจิต

จักขุวิญญาณจิต ๒
โสตวิญญาณจิต ๒
ฆานวิญญาณจิต ๒
ชิวหาวิญญาณจิต ๒
กายวิญญาณจิต ๒
เหตุที่ทางกายวิญญาณกับวิญญาณทางอื่นเกิดเวทนาต่างกัน
สัมปฏิจฉนจิต ๒
สันตีรณจิต ๓
สันตีรณจิตกับอารมณ์
อารมณ์ ๒ ประเภท
อิฏฐารมณ์ ๒ อย่าง
อนิฏฐารมณ์ ๒ อย่าง
ตทาลัมพนจิต
ตทาลัมพนจิตกับอารมณ์
ภวังคจิต
ปัญจทวาราวัชชนจิต
มโนทวาราวัชชนจิต
หสิตุปปาทจิต
การยิ้มและการหัวเราะ ๖ ประการ
เหตุให้เกิดมโนธาตุ ๓
เหตุให้เกิดมโนวิญญาณธาตุแห่งอเหตุกจิต ๕ ดวง

ความสำคัญของทวาร ๖
อุปมาทวาร ๖ ด้วยสัตว์ ๖ ประเภท

ประโยชน์ของอเหตุกจิต
ความหมายของวิถีจิต

โทษของอเหตุกจิต
หน้าที่ของอเหตุกจิต ๑๘ ดวง
อภัพพบุคคล ๓ จำพวก
การรู้อารมณ์ของวิญญาณธาตุทั้ง ๗
ภูมิที่อเหตุกจิตสามารถเกิดได้
จำแนกอเหตุกจิตโดยบุคคล
สรุปความเรื่องอเหตุกจิต
จำแนกอเหตุกจิต ๑๘ โดยเภทนัย ๙

โสภณจิตและอโสภณจิต

กามาวจรโสภณจิต

มหากุศลจิต
เหตุปัจจัยแห่งมหากุศลจิต
ตัวอย่างมหากุศลจิต
เจตนา ๔ ประเภท
มหากุศล ๖ ประเภท
จำแนกโดยเจตนาทั้ง ๓ กาล และอปราปรเจตนา มีอีก ๔ ประเภท
จำแนกโดย ทวิเหตุกกุศล และ ติเหตุกกุศล มี ๑๒ อย่าง
อธิบายทวิเหตุกกุศล ๖ ประเภท
อธิบายติเหตุกกุศล ๖ ประเภท
การให้ผลของมหากุศลทั้ง ๑๒ ประการ
กามาวจรกุศลกรรมวัตถุ ๒๐ ประการ
บุญกิริยาวัตถุ ๑๐
ญาณสัมปยุตต์ ๖ ประการ
การเกิดขึ้นของปัญญา ๓ ประการ
กัมมัสสกตาสัมมาทิฏฐิ ๑๐ ประการ
เหตุปัจจัยแห่งมหากุศลจิต
เหตุให้เกิดโยนิโสมนสิการ ๕ ประการ
เหตุให้เกิดมหากุศลโสมนัส ๖ ประการ
เหตุให้เกิดมหากุศลอุเบกขา ๖ ประการ
ความต่างกันระหว่างโสมนัสกับอุเบกขา
เหตุให้เกิดมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต ๔ ประการ
เหตุให้เกิดมหากุศลญาณสัมปยุตตจิต ๗ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
เหตุให้เกิดมหากุศลญาณวิปปยุตตจิต ๔ ประการ
เหตุให้เกิดมหากุศลญาณวิปปยุตตจิต ๗ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
เหตุให้เกิดมหากุศลอสังขาริก ๖ ประการ
เหตุให้เกิดมหากุศลสสังขาริกจิต ๖ ประการ
ทานวัตถุ
ทานวัตถุตามนัยแห่งพระวินัยปิฎก มี ๔ ประการ คือ
ทานวัตถุตามนัยแห่งพระสุตตันตปิฎก มี ๑๐ ประการ คือ
ทานวัตถุตามนัยแห่งพระอภิธรรม มี ๖ ประการ คือ

มหาวิปากจิต
คุณสมบัติของมหาวิปากจิต
การเกิดขึ้นของมหาวิปากจิต
ผลของมหาวิปากจิตที่เป็นโสมนัส ๕ ประการ
ผลของมหาวิปากจิตที่เป็นอุเบกขา ๕ ประการ
ผลของมหาวิปากจิตที่เป็นญาณสัมปยุตต์ ๖ ประการ
ผลของมหาวิบากที่เป็นญาณวิปปยุตต์ ๕ ประการ
ผลของมหาวิปากจิตที่เป็นอสังขาริก ๕ ประการ
ผลของมหาวิปากจิตที่เป็นสสังขาริก ๕ ประการ

มหากิริยาจิต
ตัวอย่างมหากิริยาจิต
ภูมิที่กามาวจรโสภณจิตเกิดได้
จำแนกกามาวจรโสภณจิตโดยบุคคล
หน้าที่ของกามาวจรโสภณจิต
จำแนกกามาวจรโสภณจิต ๒๔ โดยเภทนัย ๙
บทสรุปเรื่องกามาวจรโสภณจิต

รูปาวจรจิต
อรรถแห่งฌาน
ฌาน ๒
สมถภูมิ
กสิณ ๑๐
อสุภะ ๑๐
อนุสสติ ๑๐
อัปปมัญญา ๔
อาหาเรปฏิกูลสัญญา ๑
จตุธาตุววัตถาน ๑
อรูปกรรมฐาน ๔
สรุปอารมณ์ของรูปฌาน
จริต ๖
วิธีสังเกตพิจารณาดูจริต
ลักษณะของบุคคลผู้หนักในราคจริต ๘ ประการ
ลักษณะของบุคคลผู้หนักในโทสจริต ๖ ประการ
ลักษณะของบุคคลผู้หนักในโมหจริต ๗ ประการ
ลักษณะของบุคคลผู้หนักในสัทธาจริต ๗ ประการ
ลักษณะของผู้ที่หนักในพุทธิจริต ๗ ประการ
ลักษณะของบุคคลผู้หนักในวิตกจริต ๗ ประการ
จริตที่เป็นคู่กัน
สีน้ำหล่อเลี้ยงหัวใจของจริตทั้ง ๖
ธรรมที่เป็นปฏิปักษ์ของฌาน
องค์ฌานที่หยาบกว่า เป็นปฏิปักษ์ต่อฌานจิตขั้นสูง
ปีติ ๕ อย่าง
สมาธิ ๓
ภาวนา ๓
นิมิต ๓
การเจริญรูปฌาน
ประเภทแห่งฌานตามนัยแห่งพระอภิธรรมหรืออภิธรรมนัย
ประเภทแห่งฌานตามนัยแห่งพระสูตรหรือสุตตันตนัย
วสี ๕

รูปฌาณกุศลจิต

รูปฌานวิปากจิต
การให้ผลของรูปาวจรวิปากจิต

รูปฌานกิริยาจิต

อภิญญาจิต
อานิสงส์ของฌาน ๒๘ ประการ
ภูมิที่รูปาวจรจิตสามารถเกิดได้
จำแนกรูปาวจรจิตโดยบุคคล
จำแนกรูปาวจรจิต ๑๕ โดยเภทนัย ๙
หน้าที่ของรูปาวจรจิต
สรุปความเรื่องรูปาวจรจิต

อรูปาวจรจิต

อรูปาวจรกุศลจิต

อรูปาวจรวิปากจิต

อรูปาวจรกิริยาจิต

การเจริญอรูปฌาน
การเจริญอากาสานัญจายตนฌาน
การเจริญวิญญาณัญจายตนฌาน
การเจริญอากิญจัญญายตนฌาน
การเจริญเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน
อารมณ์ของอรูปาวจรจิต
สมาบัติ ๘
ภูมิที่อรูปาวจรจิตสามารถเกิดได้
จำแนกอรูปาวจรจิตโดยบุคคล
จำแนกอรูปาวจรจิต ๑๒ โดยเภทนัย ๙
หน้าที่ของอรูปาวจรจิต
สรุปความเรื่องอรูปาวจรจิต

มหัคคตจิต

โลกุตตรจิต
โลก มี ๓ ความหมาย
อารมณ์ของโลกุตตรจิต
โลกุตตรกุศล หรือ มรรคจิต
โลกุตตรวิบาก หรือ ผลจิต
โลกุตตรจิต มี ๒ นัย

มรรคจิต ๔

ผลจิต ๔
โลกุตตรจิตโดยพิสดาร

มรรคจิต ๒๐
โสดาปัตติมรรคจิต ๕
สกิทาคามิมรรคจิต ๕
อนาคามิมรรคจิต ๕
อรหัตตมรรคจิต ๕

ผลจิต ๒๐
โสดาปัตติผลจิต ๕
สกิทาคามิผลจิต ๕
อนาคามิผลจิต ๕
อรหัตตผลจิต ๕
ลักษณะการประหาณกิเลส
อนุสัยกิเลส ๗

การเกิดขึ้นของโลกุตตรจิต
วิปัสสนาภูมิ
ขันธ์ ๕
อายตนะ ๑๒
ธาตุ ๑๘
อินทรีย์ ๒๒
อริยสัจ ๔
ปฏิจจสมุปบาทองค์ ๑๘

ไตรลักษณ์
อนิจจลักษณะ ๑๐
ทุกขลักษณะ ๒๕
อนัตตลักษณะ ๕
สิ่งที่ปิดบังไตรลักษณ์
วิปลาสธรรม
วิปัสสนูปกิเลส
วิปัสสนูปกิเลสไม่เกิดแก่บุคคล ๓ จำพวก

วิปัสสนาญาณ ๑๖

โสดาปัตติมรรคจิต

โสดาปัตติผลจิต
พระโสดาบัน ๓ ประเภทเนื่องด้วยอินทรีย์
ปฏิปทา ๔
พระโสดาบันตามนัยคัมภีร์วิสุทธิมรรค มี ๒๔ จำพวก

สกิทาคามิมรรคจิต

สกิทาคามิผลจิต
พระสกิทาคามี ๕ ประเภท
ความต่างกันของพระสกิทาคามีบุคคล ๕ ประเภท
พระสกิทาคามีตามนัยคัมภีร์วิสุทธิมรรค มี ๑๒ ประเภท

อนาคามิมรรคจิต

อนาคามิผลจิต
พระอนาคามี ๕ ประเภท
พระอนาคามีตามนัยคัมภีร์วิสุทธิมรรค มี ๔๘ จำพวก

อรหัตตมรรคจิต

อรหัตตผลจิต
อรรถของพระอรหันต์
พระอรหันต์ ๒ ประเภท
พระอรหันต์ ๕ ประเภท
วิชชา ๓
อภิญญา ๖
วิชชา ๘
ปฏิสัมภิทา ๔
พระอริยบุคคล มี ๗ จำพวก [ตามนัยแห่งวิสุทธิมรรค]
พระอรหันต์ตามนัยแห่งคัมภีร์วิสุทธิมรรค มี ๖๐ จำพวก
ภูมิที่โลกุตตรจิตเกิดได้
จำแนกโลกุตตรจิตโดยบุคคล
จำแนกโลกุตตรจิตโดยเภทนัย ๙
หน้าที่ของโลกุตตรจิต
สรุปความเรื่องโลกุตตรจิต

ชาติของจิต
ภูมิของจิต
ฌานจิต
จำนวนของจิต

จิตเภทนัย ๙

จำแนกจิตโดยเภทนัย ๙
หมายเหตุเภทนัย [๑]
ความต่างกันของจิตที่เป็นอสังขาริกกับสสังขาริก
หมายเหตุเภทนัย [๒]
ประเภทของจิต

กุศลจิต
อรรถแห่งบุญ
ความต่างกันระหว่างบุญกับกุศล
ลักษณะพิเศษของกุศลจิต
กุศลจิตมี ๕ ประเภท คือ

อกุศลจิต
ลักษณะพิเศษของอกุศลจิต
อกุศลจิต มี ๓ ประเภท คือ

วิปากจิต
ธรรมที่เป็นผล ๒ อย่าง
สภาพของวิบาก ๔ ประการ
วิปากจิตมี ๖ ประเภท คือ
ความเป็นติเหตุกบุคคล
ผลของเจตนากรรม ๘ ประการ
ความแตกต่างกันในเรื่องอุปนิสัยของสัตว์
อจินไตย ๔
สมังคิตา ๕
หน้าที่ของวิปากจิต ๗ ประการ
ผลของกุศลที่เป็นวาสนา ๖ ประการ

กิริยาจิต

อวสานกถา

คำอธิษฐาน
คำแผ่เมตตา
อนุโมทนา

เจตสิกปรมัตถ์
คุณลักษณะของเจตสิก
หมายเหตุ เรื่องรูป
ลักษณะพิเศษของเจตสิก
ประเภทของเจตสิก
เจตสิก ๕๒
ความหมายแห่งประเภทของเจตสิก
เหตุปัจจัยของเจตสิก ๔ ประการ

อัญญสมานเจตสิก
สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗
ปกิณณกเจตสิก
สรุปอัญญสมานเจตสิก

ผัสสเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของผัสสเจตสิก
ผัสสะ ๖ ประการ
ผัสสะ ๖ ทำให้เกิดวิญญาณ ๖
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับผัสสะ
สรุปความเรื่องผัสสเจตสิก

เวทนาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของเวทนาเจตสิก
จำแนกเวทนาโดยอารัมมณานุภวนลักขณนัย
จำแนกเวทนาโดยอินทริยเภทนัย
ความต่างกันแห่งการรับรู้อารมณ์ของเจตสิก ๔ ดวง
สภาวะของเวทนา ๕ ๑. สุขเวทนา
๒. ทุกขเวทนา
ทุกข์ ๑๐ ประการ
๓. โสมนัสสเวทนา
พยสนะ ๕
๔. โทมนัสสเวทนา
๕. อุเบกขาเวทนา
เวทนาที่เนื่องด้วยทวาร มี ๖ ประการ
เวทนาเกิดเพราะเหตุ ๘ ประการ
พุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องเวทนา
จำแนกเวทนาโดยนัยต่าง ๆ
ปฐมอานันทสูตร
๓. ทัฏฐัพพสูตร
๔. สัลลัตถสูตร
บทสรุปเรื่องเวทนาเจตสิก
ข้อควรเข้าใจ

สัญญาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสัญญาเจตสิก
สัญญา ๖
สัญญา ๑๐
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องสัญญา
สรุปความเรื่องสัญญาเจตสิก

เจตนาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของเจตนาเจตสิก
เจตนามีหน้าที่ ๒ ประการ
เจตนา ๖
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับเจตนา เจตนาสูตร
จูฬกัมมวิภังคสูตร
มหากัมมวิภังคสูตร
นิทานสูตรที่ ๑
นิทานสูตรที่ ๒
สรุปความเรื่องเจตนาเจตสิก

เอกัคคตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของเอกัคคตาเจตสิก
สมาธิ ๓ ระดับ
นิวรณ์ ๖
นิมิต ๓
ลักษณะของผู้ไม่สมควรมีกำลังสมาธิ ๖ ประการ
ลักษณะของผู้ไม่ควรบรรลุฌาน ๖ ประการ
ลักษณะของสมาธิจิตที่เป็นบาทให้เกิดปัญญา ๘ ประการ
สมาธิสัมโพชฌังคุปปาทธรรม ๑๑ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับสมาธิ สมาธิสูตร
ปุณณปัญหสูตร
อังคิกสูตร
สรุปความเรื่องเอกัคคตาเจตสิก

ชีวิตินทรียเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของชีวิตินทรียเจตสิก
ชีวิตินทรีย์มี ๒ อย่าง
วัยแห่งชีวิตมนุษย์ ๑๐ วัย
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับชีวิตินทรีย์
อายุวัฒนสูตร
บทสรุปเรื่องชีวิตินทรียเจตสิก

มนสิการเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมนสิการเจตสิก
มนสิการ ๓ อย่าง
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับมนสิการ มนสิการสูตร
อโยนิโสมนสิการสูตร
โยนิโสมนสิการสูตร
บทสรุปเรื่องมนสิการเจตสิก

วิตกเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของวิตกเจตสิก
วิตก ๖ อย่าง [เนื่องด้วยอารมณ์]
วิตก ๓ อย่าง [เนื่องด้วยธรรม]
อกุศลวิตก ๓ อย่าง
กุศลวิตก ๓ อย่าง
ลักษณะของผู้หนักในวิตกจริต ๗ ประการ
วิตก ๖ ประการ
ความต่างระหว่างเจตนา มนสิการ และวิตก
เปรียบเทียบเจตสิก ๕ ดวง เหมือนการแข่งเรือยาว
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับวิตก มหาปุริสวิตักกสูตร
วิตักกสัณฐานสูตร
เท๎วธาวิตักกสูตร
สรุปความเรื่องวิตกเจตสิก

วิจารเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของวิจารเจตสิก
วิจาร ๖ อย่าง
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับวิจาร
สรุปความเรื่องวิจารเจตสิก

อธิโมกขเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอธิโมกขเจตสิก
สรุปความเรื่องอธิโมกขเจตสิก

วิริยเจตสิก
บทบาทของวิริยะ
ลักขณาทิจตุกะของวิริยเจตสิก
เหตุให้เกิดวิริยะ ๑๖ อย่าง
กุสีตวัตถุ ๘
ปธานิยังคะ ๕
วิริยสัมโพชฌังคุปปาทธรรม ๑๑ ประการ
สรุปความเรื่องวิริยเจตสิก

ปีติเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของปีติเจตสิก
ความต่างกันระหว่างปีติกับสุขหรือโสมนัส
ปีติ ๕ อย่าง
เหตุให้เกิดปีติ ๖ ประการ
ปีติสัมโพชฌังคุปปาทธรรม ๑๑ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับปีติ
สรุปความเรื่องปีติเจตสิก

ฉันทเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของฉันทเจตสิก
อกุศลฉันทะ ๓ อย่าง
วิธีการประหาณกามฉันทะ ๖ ประการ
ฉันทะของบุคคลต่าง ๆ ๖ ประการ
พุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องฉันทะ
สรุปความเรื่องฉันทเจตสิก

อกุศลเจตสิก
อกุศลวัตถุ ๒๐ ประการ
อกุศลกรรมบถ ๑๐
อกุศลกรรมบถ หรือ ทุจริต แบ่งเป็น ๓ ทวาร
อบุญญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประการ
เดรัจฉานกถา ๓๒ ประการ
สงเคราะห์อกุศลกรรมบถ ๑๐ ลงในอกุศลมูล ๓
อกุศลเจตสิกที่เป็นมูลเหตุของอกุศลกรรมบถ ๑๐
มลทิน ๘ ประการ
ผลของอกุศล

โมหเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของโมหเจตสิก
อวิชชา ๘ ประการ
ปมาทลักขณะ ๑๑ ประการ
เหตุปัจจัยให้เกิดโมหะ ๒ ประการ
เหตุให้เกิดอโยนิโสมนสิการ ๕ ประการ
ลักษณะของผู้ที่หนักในโมหจริต ๗ ประการ
ลักษณะของผู้ที่สามารถทำลายอวิชชาได้ ๖ ประการ
พุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องอวิชชา
สรุปความเรื่องโมหเจตสิก

อหิริกเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอหิริกเจตสิก
อหิริกะ ๔ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอหิริกะ
สรุปเรื่องอหิริกเจตสิก

อโนตตัปปเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอโนตตัปปเจตสิก
เหตุให้เกิดอโนตตัปปะ ๔ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอโนตตัปปะ
สรุปเรื่องอโนตตัปปเจตสิก
อหิริกะกับอโนตตัปปะ

อุทธัจจเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอุทธัจจเจตสิก
เหตุปัจจัยให้เกิดอุทธัจจะ ๗ ประการ
การประหาณอุทธัจจะโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอุทธัจจะ
สรุปเรื่องอุทธัจจเจตสิก
สรุปเรื่องโมจตุกเจตสิก

โลภเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของโลภเจตสิก
ธรรมที่เป็นชื่อของโลภะ
ความโลภ มี ๒ อย่าง
ลักษณะของบุคคลผู้มากไปด้วยราคจริต ๘ ประการ
กามมีอรรถ ๖ ประการ
กามมีอุปมา ๗ ประการ
ความต่างกันระหว่างโลภะ กับ ฉันทะ
อตัปปิยวัตถุ ๑๗ ประการ
เหตุปัจจัยให้เกิดโลภะ ๔ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับโลภะ
สรุปความเรื่องโลภเจตสิก

ทิฏฐิเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของทิฏฐิเจตสิก
สักกายทิฏฐิ ๒๐ ประการ
ทิฏฐิพิเศษ มี ๒ ประการ
อุจเฉททิฏฐิ ๓ อย่าง
นัตถิกทิฏฐิ ๑๐ อย่าง
เหตุให้เกิดมิจฉาทิฏฐิ ๒ ประการ
มิจฉาทิฏฐิที่เป็นมโนทุจริต มีองค์ ๒
เหตุให้เกิดทิฏฐิ ๕ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
การประหาณทิฏฐิโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
มิจฉัตตะ ๑๐ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับทิฏฐิ ทิฏฐิสูตร
มิจฉาทิฏฐิสูตร
สักกายทิฏฐิสูตร
อัตตานุทิฏฐิสูตร
พรหมชาลสูตร (๑)
พรหมชาลสูตร (๒)
สรุปเรื่องทิฏฐิเจตสิก

มานเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมานเจตสิก
มานะ มี ๒ ประเภท
มานะ ๙ อย่าง
เหตุให้เกิดมานะ ๔ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับมานะ
อัตตทัณฑสุตตนิทเทสที่ ๑๕
สรุปเรื่องมานเจตสิก

โทสเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของโทสเจตสิก
อาฆาตวัตถุ ๑๐
อาฆาตวิรัติ ๑๐ ประการ
วิคคาหิกกถา ๑๔ ประการ
ลักษณะของผู้ที่หนักในโทสจริต ๖ ประการ
บุคคลที่อยู่อย่างมีความทุกข์ใจ ๖ ประการ
โทษที่เกิดจากความโกรธ ๘ ประการ
มูลเหตุแห่งการทะเลาะวิวาท ๖ ประการ
เหตุปัจจัยให้เกิดโทสะ ๕ ประการ
อุบายในการละพยาบาท ๖ ประการ
กัลยาณมิตตธรรม ๗ ประการ
กัลยาณมิตตธรรม ๘ ประการ
ลักษณะของการคบมิตร ๗ ประการ
สัปปายะ ๗ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับโทสะ
บทสรุปเรื่องโทสเจตสิก

อิสสาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอิสสาเจตสิก
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอิสสา
สรุปความเรื่องอิสสาเจตสิก

มัจฉริยเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมัจฉริยเจตสิก
มัจฉริยะ มี ๕ อย่าง
มัจเฉรยุตตกิเลส ๗
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับมัจฉริยะ
พราหมณ์จูเฬกสาฎก
มัฏฐกุณฑลีเทพบุตร
สรุปความเรื่องมัจฉริยเจตสิก

กุกกุจจเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของกุกกุจจเจตสิก
ปัจฉานุตาปธรรม ๑๐ ประการ
สรุปความเรื่องกุกกุจจเจตสิก

ถีนเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของถีนเจตสิก

มิทธเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมิทธเจตสิก

ถีนมิทธเจตสิก
อาหารของถีนมิทธะ
ลักษณะของคนเกียจคร้าน ๓ ประการ
ลักษณะของถีนมิทธะ
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดถีนมิทธะ ๕ ประการ
วิธีแก้ไขถีนมิทธะ
การปรารภความเพียร ๘ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับถีนมิทธะ
อุบายละถีนมิทธะ ๖ ประการ
บทสรุปเรื่องถีนมิทธเจตสิก

วิจิกิจฉาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของวิจิกิจฉาเจตสิก
วิจิกิจฉา ๘ ประการ
ปฏิจจสมุปบาท
วิจิกิจฉาความสงสัย ๑๖ อย่าง
ความสงสัย ๒ ประการ
เหตุปัจจัยให้เกิดวิจิกิจฉา ๖ ประการ
การประหาณวิจิกิจฉาโดยตทังคปหาน ๖ ประการ
จิตตทุพพลีกรณธรรม ๒๕ ประการ
ความเมา ๒๗ ประการ
สรุปเรื่องวิจิกิจฉาเจตสิก
สรุปความเรื่องอกุศลเจตสิก

โสภณเจตสิก
เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดโสภณธรรม ๒ ประการ
เหตุให้เกิดโยนิโสมนสิการ ๕ ประการ
สิ่งที่เป็นอันตรายต่อสิ่งที่น่าปรารถนา ๑๐ ประการ
สิ่งที่เป็นอาหารแก่สิ่งที่น่าปรารถนา ๑๐ ประการ

สัทธาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสัทธาเจตสิก
อาการของสัทธา ๓ ประการ
สัทธา มี ๔ อย่าง
เหตุให้เกิดความเลื่อมใสในบุคคล ๔ อย่าง
อาการที่ไม่ควรเชื่อ [กาลามสูตร] ๑๐ ประการ
ปสาทนียธรรม ๑๐ ประการ
ศรัทธาทำให้เกิดคุณธรรม ๑๒ ประการ
ลักษณะของผู้ที่หนักในสัทธาจริต ๗ ประการ
อานิสงส์ของผู้มีศรัทธา ๕ ประการ
อานิสงส์แห่งโลกียสรณคมน์ ๑๐ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับศรัทธา
สรุปความเรื่องสัทธาเจตสิก

สติเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสติเจตสิก
สติมี ๒ ประการ
สรุปความเรื่องสติ
เหตุให้เกิดสติ มี ๑๗ ประการ
ลักษณะของผู้ไม่ประมาท [มีสติ] ๖ ประการ
ลักษณะของผู้ที่ไม่รู้จักธรรม [เพราะขาดสติ] ๑๐ ประการ
โทษของการขาดสติ ๕ ประการ
อานิสงส์ของการมีสติ ๕ ประการ
บทบาทของสติ
อารมณ์ของสติ
พุทธานุสสติ
พระพุทธคุณที่ท้าวสักกเทวราชทรงสรรเสริญ ๘ ประการ
อรรถแห่งอรหัง ๕ ประการ
ลักษณะพระสุรเสียงของพระพุทธเจ้า ๘ ประการ
เหตุที่ทรงพระนามว่าตถาคต ๘ ประการ
ตถาคตพลญาณ ๑๐ ประการ
จรณะ ๑๕ ประการ
พระคุณสมบัติของพระพุทธเจ้า
อรรถแห่งพุทธะ ๑๕ ประการ
สมบัติของพระพุทธเจ้า [ภควา] ๙ ประการ
อรรถแห่งภคธรรม ๑๓ ประการ
อภิญญา ๖
ปฏิสัมภิทา ๔ ประการ
ธรรมที่เป็นปัจจัยแก่ปฏิสัมภิทาญาณ ๘ ประการ
อสาธารณญาณ ๖ ประการ
ธัมมานุสสติ
สวากขาตธรรม ๓ ประการ
นวังคสัตถุศาสน์ ๙ ประการ
อธิคตธรรม ๘
ลักษณะแห่งพระธรรมวินัย ๘ ประการ
ความอัศจรรย์แห่งพระธรรมวินัย ๘ ประการ
สังฆานุสสติ
ลักษณะของผู้มีสามีจิปฏิบัติ ๑๒ ประการ
ลักษณะของอริยสาวกผู้ได้ธรรมจักษุ ๘ ประการ
สีลานุสสติ
จาตุปาริสุทธิศีล ๔ ประการ
สภาวะของศีล ๑๐ ประการ
อุปมาผู้มีศีล ๑๐ ประการ
ลักษณะของอริยกันตศีล ๘ ประการ
อานิสงส์ของผู้มีศีลสมบูรณ์ ๕ ประการ
อานิสงส์ของศีลกุศล ๑๐ ประการ
จาคานุสสติ ทานวัตถุ ๑๐ ประการ
สิ่งที่ควรเสียสละ ๓ ประการ
เหตุผลที่คนให้ทาน ๘ ประการ
สัปปุริสทาน ๕ ประการ
สัปปุริสทาน ๘
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องทาน
อานิสงส์ของทานกุศล ๑๘ ประการ
อานิสงส์ของทานกุศล ๔ ประการ
ทานที่เป็นจาคานุสสติ ๓ ประการ
มรณานุสสติ
กายคตาสติ
อุปสมานุสสติ
อานาปานสติ
การมนสิการในอานาปานสติ
อานิสงส์แห่งการเจริญอานาปานสติ
จริมกะ ๓ ประการ
ควรมีสติในอย่า ๒๐ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับสติ
สรุปความเรื่องสติเจตสิก

หิริเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของหิริเจตสิก
เหตุให้เกิดหิริ ๘ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับหิริ
พระปิโลติกเถระ
สรุปความเรื่องหิริเจตสิก

โอตตัปปเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของโอตตัปปเจตสิก
เหตุให้เกิดโอตตัปปะ ๔ ประการ
ความเหมือนและความต่างกันของหิริกับโอตตัปปะ
สรุปความเรื่องโอตตัปปเจตสิก

อโลภเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอโลภเจตสิก
ความสันโดษ ๓ ประการ
ลักษณะของผู้สันโดษ ๓ ประการ
มัตตัญญุตา ๓ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอโลภะ
สรุปความเรื่องอโลภเจตสิก

อโทสเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอโทสเจตสิก
ขันติ ๓ ประเภท
ขันติ ๓ ประการ
ความอดทนของบุคคล ๓ จำพวก
อานิสงส์แห่งขันติธรรม ๕ ประการ
ลักษณะของผู้ที่ไม่มีความโกรธ ๖ ประการ
บุคคลที่ไม่ควรประทุษร้าย ๑๐ จำพวก
หายนะ ๑๐ ประการ
อานิสงส์ของเมตตา [อโทสะ] ๑๑ ประการ
สาราณียธรรม ๖ ประการ
ผลดีของการมีสาราณียธรรม ๖ ประการ
ลักษณะของผู้ที่อยู่ด้วยความสุขใจ ๖ ประการ
ลักษณะของผู้ที่อยู่ด้วยความสุขใจ ๖ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
อานิสงส์ของผู้ที่ไม่ประทุษร้ายมิตร ๑๐ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอโทสะ
สรุปความเรื่องอโทสเจตสิก
คุณสมบัติของอโลภะและอโทสะ

ตัตตรมัชฌัตตตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของตัตตรมัชฌัตตตาเจตสิก
อุเบกขา ๑๐ ประการ
ธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดอุเบกขาสัมโพชฌงค์ ๕ ประการ
ลักษณะของผู้ที่วางเฉยโดยตัตตรมัชฌัตตตา ๗ ประการ
บุคคลที่ควรแผ่อุเบกขา [ตัตตรมัชฌัตตตา] ๕ จำพวก
สรุปความเรื่องตัตตรมัชฌัตตตาเจตสิก

ปัสสัทธิเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของปัสสัทธิเจตสิก
เหตุให้เกิดปัสสัทธิสัมโพชฌงค์ ๗ ประการ
ปฏิสัลลานคุณ ๒๘ ประการ
สรุปความเรื่องปัสสัทธิเจตสิก

ลหุตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของลหุตาเจตสิก
อรรถของลหุตา ๔ ประการ
สรุปความเรื่องลหุตาเจตสิก

มุทุตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมุทุตาเจตสิก
มุทุตาเจตสิกมีลักษณะ ๔ ประการ
ลักษณะของการคบมิตร ๗ ประการ
การเกิดมาของสัตบุรุษมีวัตถุประสงค์ ๘ ประการ
ลักษณะของบุคคลผู้เจียมตน ๑๐ ประการ
อานิสงส์ของการนอบน้อมพระรัตนตรัย ๑๐ ประการ
สรุปความเรื่องมุทุตาเจตสิก

กัมมัญญตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของกัมมัญญตาเจตสิก
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับกัมมัญญตาเจตสิก
สรุปความเรื่องกัมมัญญตาเจตสิก

ปาคุญญตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของปาคุญญตาเจตสิก
พลธรรม ๗
สรุปความเรื่องปาคุญญตาเจตสิก

อุชุกตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของอุชุกตาเจตสิก
คุณลักษณะของสัตบุรุษ ๘ ประการ
อานิสงส์ของการมีจิตซื่อตรงต่อพระพุทธเจ้า ๖ ประการ
สรุปความเรื่องอุชุกตาเจตสิก

วิรตีเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของวิรตีเจตสิก
อริยกันตสีล ๘
วิรัติ ๓
โทษของการประพฤติทุจริต ๕ ประการ
โทษของการประพฤติทุจริต ๕ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
อานิสงส์ของผู้มีศีลบริสุทธิ์ ๕ ประการ
ทุสสีลยาทีนพ ๑๖ ประการ
สรุปความเรื่องวิรตีเจตสิก

สัมมาวาจาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสัมมาวาจาเจตสิก
สัมมาวาจา ๔ ประการ
สัมมาวาจา ๒ ประเภท
กรรมบถต่างกับกรรม
สัมมาวาจา มี ๓ ประการ
มุสาวาท
มุสาวาท มีองค์ ๔ ประการ
ปโยคะ ของมุสาวาทมี ๔ ประการ
มุสาวาทที่เป็นศีลวิบัติ กับ มุสาวาทที่ล่วงกรรมบถ
มุสาวาทมีโทษมาก เพราะเหตุ ๓ ประการ
โทษของมุสาวาท
อานิสงส์แห่งการละมุสาวาทได้ ๑๔ ประการ
องค์แห่งวาจาสุภาษิต ๕ ประการ
ปิสุณวาจา
ปิสุณวาจา มีองค์ ๔
ปิสุณวาจา มีโทษมาก เพราะเหตุ ๓ ประการ
โทษของปิสุณวาจา
ผรุสวาจา
ผรุสวาจา มีองค์ ๓
โทษของผรุสวาจา
สัมผัปปลาปะ
สัมผัปปลาปะ มีองค์ ๒
สัมผัปปลาปะ มีโทษมาก เพราะเหตุ ๓ ประการ
โทษของสัมผัปปลาปะ
อนริยโวหาร ๘ ประการ
ลักษณะพระสุรเสียงของพระพุทธเจ้า ๘ ประการ
ลักษณะของบุคคลที่พูดไม่ก่อทุกข์ภัย ๕ ประการ
โทษของการพูดมาก ๕ ประการ
กถาวัตถุ ๑๐ ประการ
อานิสงส์แห่งการพูดแต่พอดี ๕ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับสัมมาวาจา
สรุปความเรื่องสัมมาวาจาเจตสิก

สัมมากัมมันตเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสัมมากัมมันตเจตสิก
สัมมากัมมันตะ มี ๓ ประการ
องค์แห่งปาณาติบาต ๕ ประการ
อานิสงส์แห่งการเว้นจากปาณาติบาต ๒๓ ประการ
องค์แห่งอทินนาทาน ๕ ประการ
อานิสงส์ของการเว้นจากอทินนาทาน ๑๑ ประการ
องค์แห่งกาเมสุมิจฉาจาร ๔ ประการ
อานิสงส์ของการเว้นจากกาเมสุมิจฉาจาร ๒๐ ประการ
การงานอันปราศจากโทษ ๑๐ ประการ
ลักษณะของผู้ทำการงานไม่อากูลคั่งค้าง ๑๔ ประการ
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับสัมมากัมมันตะ
สรุปความเรื่องสัมมากัมมันตเจตสิก

สัมมาอาชีวเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของสัมมาอาชีวเจตสิก
สัมมาอาชีวะ มี ๒ ประการ
สรุปความเรื่องสัมมาอาชีวเจตสิก

อัปปมัญญาเจตสิก ๒
อัปปมัญญา ๔
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับอัปปมัญญา ๔

กรุณาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของกรุณาเจตสิก
บุคคลที่ควรแผ่เมตตาให้ ๔ จำพวก
ลำดับการเจริญกรุณา
ทุคตบุคคล ๖ ประเภท
การเจริญกรุณาในเวรีบุคคล
อานิสงส์ของการเจริญกรุณา ๑๑ ประการ
สรุปความเรื่องกรุณาเจตสิก

มุทิตาเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของมุทิตาเจตสิก
บุคคลที่ควรแผ่มุทิตาให้ตามลำดับ ๕ จำพวก
สรุปความเรื่องมุทิตาเจตสิก

ปัญญินทรียเจตสิก
บทบาทของปัญญินทรียเจตสิก
ลักขณาทิจตุกะของปัญญินทรียเจตสิก
สัมมัตตะ ๑๐ ประการ
ฐานะของปัญญา มี ๖ ประการ
ลำดับแห่งการเกิดขึ้นของวิปัสสนาญาณ ๕ ประการ
เหตุให้ได้ปัญญา ๘ ประการ
การเกิดขึ้นของปัญญา ๓ ประการ
ปัญญา ๓ ประการ
เหตุให้เกิดปัญญา ๓ ประการ
เหตุให้เกิดกัมมัสสกตาปัญญา ๑๐ ประการ
องค์คุณแห่งการเจริญวิปัสสนา ๓ ประการ
ไตรลักษณ์
สิ่งที่ปิดบังไตรลักษณ์
วิปลาสธรรม
เหตุที่ทำให้เกิดวิปลาส
วิปลาสธรรม ๑๒
การกำจัดวิปลาสธรรม
เหตุให้เกิดโลกุตตรปัญญา
โลกุตตรปัญญา
การประหาณกิเลส ๓ ประการ
วิชชา ๘ ประการ
เหตุให้เกิดปัญญา ๘ ประการ
เหตุให้เกิดปัญญา ๘ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
ลักษณะของผู้ที่หนักในพุทธิจริต [ปัญญาจริต] ๗ ประการ
การรู้อารมณ์มี ๓ ระดับ
วิธีการโยนิโสมนสิการ
โยนิโสมนสิการ ๑๐ วิธี
อานิสงส์ของโยนิโสมนสิการ ๙ ประการ
ธัมมวิจยสัมโพชฌงค์
ปัญญานุคคหธรรม ๕
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับเรื่องปัญญา
คุณลักษณะของผู้ควรบรรลุกุศลธรรม ๖ ประการ
ธรรมที่เป็นเหตุให้ไปสวรรค์ ๑๐ ประการ
เหตุที่ทำให้บุคคลเสื่อมจากกุศลธรรม ๖ ประการ
ลักษณะของผู้ที่ไม่ควรหยั่งลงสู่ทางแห่งกุศลธรรม ๑๒ ประการ
ลักษณะของผู้ไม่ควรบรรลุธรรม ๖ ประการ
เหตุที่เป็นไปไม่ได้สำหรับพระโสดาบัน ๑๓ ประการ

โยคีเจตสิก
นิยตโยคีเจตสิก
นิยตโยคีเจตสิก มี ๔๑ ดวง
อนิยตโยคีเจตสิก
อธิบายความของนานากทาจิเจตสิก

รูปปรมัตถ์
รูปมี ๒ อย่าง
คุณสมบัติพิเศษของรูปปรมัตถ์
รูปปรมัตถ์ ๕ นัย
พุทธภาษิตเรื่องรูป

รูปสมุทเทสนัย
ความหมายของรูปหมวดต่าง ๆ
นิปผันนรูป กับ อนิปผันนรูป
มหาภูตรูป กับ อุปาทายรูป
อรรถ [ความหมาย] แห่งมหาภูตรูป ๕ ประการ
สรุปรูป ๒๘ แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท
รูปปรมัตถ์แท้และรูปปรมัตถ์เทียม มีอย่างละ ๕ ชื่อ
การพิจารณาไตรลักษณ์แห่งรูปปรมัตถ์
การพิจารณาอาการของไตรลักษณ์โดยพิสดาร
นครูปมกาย ๘ ประการ
การเจริญสติปัฏฐานพิจารณาร่างกายมี ๖ บรรพ

มหาภูตรูป ๔
มหาภูตรูปจัดเป็นธาตุ ๔

ความหมายของปถวีธาตุ
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของปถวีธาตุ
คุณสมบัติพิเศษของปถวีธาตุ
ประเภทของปถวีธาตุ
บทสรุปเรื่องปถวีธาตุ
ความหนาของแผ่นดินโลก
เหตุที่ทำให้แผ่นดินไหว ๘ ประการ
องค์แห่งพระโยคาวจรเปรียบด้วยแผ่นดิน ๕ ประการ
สัตตรัตน์ [ธาตุดินที่แข็ง/มีค่า] ๗ ประการ
นพรัตน์ [ธาตุดินที่แข็ง/มีค่า] ๙ ประการ
ทศรัตน์ [ธาตุดินที่แข็ง/มีค่า] ๑๐ ประการ
เครื่องเศร้าหมองแห่งทอง ๕ ประการ
รัตนชาติกับรัตนตรัย
เถรภาษิตเรื่องปถวีธาตุ

ความหมายของอาโปธาตุ
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของอาโปธาตุ
คุณสมบัติพิเศษของอาโปธาตุ
อาโปธาตุ มีธาตุ ๓ อย่างที่เหลือเป็นปัจจัย
ประเภทของอาโป อาโปธาตุ ๒ ประเภท
อาโป ๔ ประเภท
น้ำปานะ ๘ อย่าง [นัยที่ ๑]
น้ำปานะ ๘ อย่าง [นัยที่ ๒]
องค์แห่งพระโยคาวจรเปรียบด้วยน้ำ ๕ ประการ
บุคคลเปรียบด้วยผู้จมน้ำ ๗ ประเภท
เถรภาษิตเกี่ยวกับเรื่องอาโป

ความหมายของเตโชธาตุ
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของเตโชธาตุ
คุณสมบัติพิเศษของเตโชธาตุ
เตโชธาตุ มีธาตุ ๓ ที่เหลือเป็นปัจจัย
ประเภทแห่งเตโช
เตโช มี ๔ อย่าง
เตโชธาตุ มี ๕ อย่าง
องค์แห่งพระโยคาวจรเปรียบด้วยไฟ ๕ ประการ
ไฟ ๗ อย่าง
ไฟ ๑๑ กอง [อีกนัยหนึ่ง]
เถรภาษิตเรื่องเตโชธาตุ

ความหมายของวาโยธาตุ
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของวาโยธาตุ
คุณสมบัติพิเศษของวาโยธาตุ
วาโยธาตุ มีธาตุ ๓ ที่เหลือเป็นปัจจัย
ประเภทแห่งวาโย
องค์แห่งพระโยคาวจรเปรียบด้วยลม ๕ ประการ
เหตุที่ลมกำเริบ ๑๐ ประการ
เถรภาษิตเกี่ยวกับเรื่องวาโยธาตุ
บทสรุปเรื่องมหาภูตรูป ๔
มหาภูตรูปที่เป็นสหายและเป็นศัตรูกัน
สิ่งที่แก้กันได้ ๕ ประการ
การเจริญธาตุกัมมัฏฐาน ๔
วิธีเจริญจตุธาตุววัตถานกัมมัฏฐาน
การกำหนดธาตุโดยอาการต่าง ๆ
อานิสงส์การกำหนดธาตุ ๔
ได้มหาปุริสลักษณะ ๓๒ ด้วยเหตุ ๑๐ ประการ

อุปาทายรูป ๒๔

ความหมายของปสาทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของปสาทรูป
อุปมาอายตนะภายใน ๖ ด้วยสัตว์ ๖ ชนิด
รูปร่างลักษณะของปสาทรูป ๕

ความหมายของจักขุปสาทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของจักขุปสาทรูป
คุณสมบัติพิเศษของจักขุปสาทรูป
ประเภทแห่งจักขุ
แผนผังการรู้อารมณ์ทางจักขุทวาร

ความหมายของโสตปสาทรูป
วจนัตถะ [ความหมาย] ของโสตปสาทรูป
คุณสมบัติพิเศษของโสตปสาทรูป
ประเภทแห่งโสตปสาท
เรื่องแสลงหู ๕ ประการ
แผนผังการรับรู้อารมณ์ทางโสตทวาร

ความหมายของฆานปสาทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของฆานปสาทรูป
คุณสมบัติพิเศษของฆานปสาทรูป
แผนผังการรับรู้คันธารมณ์ทางฆานทวาร

ความหมายของชิวหาปสาทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของชิวหาปสาทรูป
คุณสมบัติพิเศษของชิวหาปสาทรูป
โทษของการไม่เคี้ยวไม้ชำระฟัน ๕ ประการ
ประโยชน์ของการเคี้ยวไม้ชำระฟันมี ๕ ประการ
แผนผังการรับรู้รสารมณ์ทางชิวหาทวาร

ความหมายของกายปสาทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของกายปสาทรูป
คุณสมบัติพิเศษของกายปสาทรูป
ประเภทของกาย
แผนผังการรับรู้โผฏฐัพพารมณ์ทางกายทวาร
สภาพที่แท้จริงของร่างกาย ๕ ประการ
เบญจกัลยาณี ความงาม ๕ อย่าง
สิ่งที่ตั้งอยู่ในร่างกาย ๑๐ ประการ
กายานุคตธรรม [สิ่งที่เนื่องด้วยกาย] ๑๐ ประการ

บทสรุปเรื่องปสาทรูป ๕
อัชฌัตติกายตนะ อายตนะภายใน ๖
ทวาร ๖
ทวาร ๒ ประเภท
อุปมาของอายตนะภายใน ๖
อนุตตริยะ [ความยอดเยี่ยม] ๘ ประการ
อวัยวะที่เป็นใหญ่ในหน้าที่ของตน ๗ อย่าง

โคจรรูป ๔ หรือ วิสยรูป ๗
ความหมายของโคจรรูปและวิสยรูป
วิสยรูป [อารมณ์] ๗

ความหมายของวัณณรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของวัณณรูป
คุณสมบัติพิเศษของวัณณรูป
ประเภทของวัณณรูป
แผนผังการรับรู้รูปารมณ์ทางจักขุทวาร
พุทธภาษิตเรื่องผิวพรรณ
ฉัพพัณณรังสี คือ รัศมี [สี] ที่เกิดด้วยอำนาจบุญ มี ๖ ประการ
วรรณะ ๔
บทสรุปเรื่องวัณณรูป

ความหมายของสัททรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของสัททรูป
คุณสมบัติพิเศษของสัททรูป
ประเภทของสัททะ
แผนผังการรับรู้สัททารมณ์ทางโสตทวาร
ถ้อยคำของอนารยชน [พวกไม่ประเสริฐ] ๘ ประการ
กถาวัตถุ [ถ้อยคำที่ควรพูด] ๑๐ ประการ
ลักษณะแห่งพระสุรเสียงของพระพุทธเจ้า ๘ ประการ
บทสรุปเรื่องสัททรูป

ความหมายของคันธรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของคันธรูป
คุณสมบัติพิเศษของคันธรูป
ประเภทของคันธะ
แผนผังการรับรู้คันธารมณ์ทางฆานทวาร
ต้นไม้มีกลิ่นหอม ๑๐ ประเภท
ลักษณะของบุคคลที่มีกลิ่นคาว ๘ จำพวก
เหตุที่ทำให้เป็นคนมีกลิ่นคาว ๑๐ ประการ
ร่างกายนี้เมื่อตายแล้วมีความเป็นอสุภะ ๑๐ ประการ
บทสรุปเรื่องคันธรูป

ความหมายของรสรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของรสรูป
คุณสมบัติพิเศษของรสรูป
ประเภทของรสะ
แผนผังการรับรู้รสารมณ์ทางชิวหาทวาร
พุทธภาษิตว่าด้วยเรื่องรส
ปัญจโครส คือ รสแห่งโค ๕ ประการ
นาฎยรส คือ รสแห่งวรรณคดี ๙ ประการ
บทสรุปเรื่องรสรูป

ความหมายของโผฏฐัพพรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของโผฏฐัพพรูป
คุณสมบัติพิเศษของโผฏฐัพพรูป
ประเภทของโผฏฐัพพะ
แผนผังการรับรู้โผฏฐัพพารมณ์ทางกายทวาร
บทสรุปเรื่องโผฏฐัพพารมณ์

บทสรุปเรื่องวิสยรูป ๗ หรือโคจรรูป ๔
อายตนะภายนอก ๖ [อารมณ์ ๖]
เปรียบอายตนะภายในและภายนอก ๖ คู่
ประมาณ [ความนิยม] ของบุคคล ๔ จำพวก
เวทนาเกิดเพราะเหตุ ๘ ประการ
กามคุณ ๕
ชื่อเรียกกามคุณ ๕ อย่าง
ชื่อเรียกกามคุณ ๘ ประการ
อุปมาแห่งกาม ๑๐ ประการ
คุณธรรมประจำจิตของพระอรหันต์ ๖ ประการ
รูปที่ได้จากผลบุญ [บุญนิธิ] ๖ ประการ

ภาวรูป
ภาวรูป ๒
เครื่องหมายให้สังเกตรู้ภาวรูป ๔ ประการ

ความหมายของอิตถีภาวรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของอิตถีภาวรูป
คุณสมบัติพิเศษของอิตถีภาวรูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของอิตถีภาวรูป
นารีโทษ ๒๖ ประการ
ความทุกข์เฉพาะตัวของสตรี ๕ ประการ
สตรีที่บุรุษพอใจมีองค์ ๕
สตรีย่อมผูกมัดชายด้วยอาการ ๘ ประการ
เบญจกัลยาณี [ความงามของหญิง] ๕ ประการ
หญิง ๔ ประเภท
ธรรมดาของสตรี ๕ ประการ
หากหญิงต้องการเกิดเป็นชาย

ความหมายของปุริสภาวรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของปุริสภาวรูป
คุณสมบัติพิเศษของปุริสภาวรูป
การปรากฏเป็นอารมณ์แก่มโนทวารวิถีของปุริสภาวรูป
บุรุษโทษ ๑๘ ประการ
หากชายต้องการเกิดเป็นชายทุกชาติไป
บุรุษที่สตรีต้องการ มีองค์ ๕
เครื่องผูกมัดหญิงของชาย ๘ ประการ

บทสรุปเรื่องภาวรูป

ความหมายของหทยรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของหทยรูป
คุณสมบัติพิเศษของหทยรูป
ประเภทแห่งหทยะ
สีของน้ำหล่อเลี้ยงหัวใจเป็นไปตามจริต
ลักษณะประจำตัวของคนราคจริต ๘ ประการ
ลักษณะประจำตัวของคนโทสจริต ๖ ประการ
ลักษณะประจำตัวของคนโมหจริต ๗ ประการ
ลักษณะประจำตัวของคนวิตกจริต ๗ ประการ
ลักษณะประจำตัวของคนสัทธาจริต ๗ ประการ
ลักษณะประจำตัวของคนพุทธิจริต ๗ ประการ
บทสรุปเรื่องหทยวัตถุรูป
มังสหทยรูปเกิดจากสมุฏฐาน ๔
การปรากฏเป็นอารมณ์แก่มโนทวารวิถีของหทยรูป

ความหมายของชีวิตรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของชีวิตรูป
คุณสมบัติพิเศษของชีวิตรูป
ประเภทของชีวิต
ชีวิตมี ๒ อย่าง
พุทธภาษิตว่าด้วยเรื่องชีวิต
อุปมาแห่งชีวิต ๗ ประการ
การปรากฏเป็นอารมณ์แก่มโนทวารวิถีของชีวิตรูป
บทสรุปเรื่องชีวิตินทรีย์

ความหมายของอาหารรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของอาหารรูป
คุณสมบัติพิเศษของอาหารรูป
ประเภทของอาหาร
พุทธภาษิตเรื่องอาหาร
เหตุให้อายุสั้น ๕ ประการ
เหตุให้อายุสั้น ๕ ประการ [อีกนัยหนึ่ง]
ธรรมที่เป็นอาหารแก่กัน ๘ ประการ
คุณสมบัติของอาหาร ๓ ประการ
ผู้ให้อาหารชื่อว่าให้ฐานะ ๕ ประการ
ประโยชน์ของข้าวยาคู ๕ ประการ
ประโยชน์ของข้าวยาคู [อีกนัยหนึ่ง] ๑๐ ประการ
สิ่งที่เป็นธัญพืช ๗ ประการ
ภัตตาหารสำหรับบรรพชิต ๑๕ ประการ
อาหารบิณฑบาต ๑๖ ประเภท
อาหารที่บริโภคเข้าไปแล้วแบ่งเป็น ๕ ส่วน
กินข้าวแล้วมีคุณและโทษ ๔ ประการ
อาหารของสิ่งที่น่าปรารถนา ๑๐ ประการ
การปรากฏเป็นอารมณ์แก่มโนทวารวิถีของอาหารรูป
สรุปความเรื่องอาหารรูป

นิปผันนรูป ๑๘
ประเภทแห่งนิปผันนรูป
สภาพของนิปผันนรูป ๕ ประการ
รูปที่เป็นอารมณ์ที่สามารถรับรู้ได้ทางทวารต่าง ๆ

ความหมายของปริจเฉทรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของปริจเฉท
คุณสมบัติพิเศษของปริจเฉทรูป
ประเภทของอากาศ
การปรากฏเป็นอารมณ์แก่มโนทวารวิถีของปริจเฉทรูป
บทสรุปเรื่องปริจเฉทรูป

ความหมายของวิญญัติรูป
วจนัตถะ [คำจำกัดความ] ของวิญญัติรูป

กายวิญญัติรูป
ประเภทของกายวิญญัติรูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของกายวิญญัติรูป
พุทธภาษิตว่าด้วยเรื่องกายวิญญัติ
อานิสงส์แห่งการเดินจงกรม ๕ ประการ
การกระทำที่เป็นศีล ๕ ประการ
โทษของกายวิญญัติ ๖ ประการ
บทสรุปเรื่องกายวิญญัติรูป

วจีวิญญัติรูป
ประเภทของวจีวิญญัติรูป
การปรากฏแก่มโนทวารของวจีวิญญัติรูป
การยิ้ม การหัวเราะ ๖ อย่าง
พุทธภาษิตว่าเรื่องการเปล่งวาจา
วาจาที่เป็นสุภาษิต ๕ ประการ
วาจาที่ไม่ก่อทุกข์แก่ผู้อื่น ๕ ประการ
โทษของการพูดมาก ๕ ประการ
มุสาวาทที่ไม่ผิดศีล ๙ ประการ
อานิสงส์ของการเว้นจากมุสาวาท ๑๔ ประการ
บทสรุปเรื่องวจีวิญญัติรูป
บทสรุปเรื่องวิญญัติรูป

วิการรูป ๓
ประเภทของวิการรูป

ลหุตารูป
ประเภทของลหุตารูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของลหุตารูป

มุทุตารูป
ประเภทของมุทุตารูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของมุทุตารูป

กัมมัญญตารูป
ประเภทของกัมมัญญตารูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของกัมมัญญตารูป

บทสรุปเรื่องวิการรูป ๓
วิการรูป ๕
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของวิการรูป

ลักขณรูป ๔
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของลักขณรูป

อุปจยรูป
ประเภทของอุปจยรูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของอุปจยรูป

สันตติรูป
ประเภทของสันตติรูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของสันตติรูป
ชาติทุกข์ ๗ ประการ
สรุปความเรื่องอุปจยรูปกับสันตติรูป

ความหมายของชรตารูป
คุณสมบัติพิเศษของชรตารูป
ประเภทของชรตารูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของชรตารูป
ชราทุกข์ ๗ ประการ
วัยของชีวิต ๑๐ วัย
วัยตามสุภาษิตอีสาณ ๑๐ วัย
พุทธภาษิตว่าด้วยเรื่องความแก่และความตาย
สรุปความเรื่องชรตารูป

อนิจจตารูป
ประเภทของอนิจจตารูป
การปรากฏแก่มโนทวารวิถีของอนิจจตารูป
พุทธภาษิตเรื่องความตาย
ความตาย ๒ อย่าง
อกาลมรณะ ๗ ประการ
อกาลมรณะ ๘ ประการ
มรณะ [ความตาย] ๓ อย่าง
บุพนิมิตของเทวดาที่จะจุติจากสวรรค์ ๕ ประการ
สิ่งที่ไม่อาจได้ตามปรารถนา ๕ ประการ
สิ่งที่ไม่มีนิมิตเครื่องหมายบอกให้รู้ ๕ ประการ
สรุปความเรื่องอนิจจตารูป

สรุปความเรื่องลักขณรูป ๔
รูป ๔ ประเภท
เหตุที่ทำให้เกิดโรค ๕ ประการ
ทุกข์ ๑๐ ประการ
ความปฏิกูลของร่างกาย ๙ ประการ
มาร ๕

บทสรุปท้ายในรูปสมุทเทสนัย

รูปวิภาคนัย

เอกมาติกา
ธรรมที่มีความหมายเหมือนรูปธรรม ๘ ชื่อ
ธรรมที่ตรงกันข้ามกับรูปธรรม ๘ ชื่อ
อาสวะ ๔
ลักษณะของอาสวะ ๕ ประการ
วิธีการละอาสวะ ๗ วิธี

ทุกมาติกา
คู่ที่ ๑ อัชฌัตติกรูป กับ พาหิรรูป
คู่ที่ ๒ วัตถุรูป กับ อวัตถุรูป
คู่ที่ ๓ ทวารรูป กับ อทวารรูป
คู่ที่ ๔ อินทริยรูป กับ อนินทริยรูป
คู่ที่ ๕ โอฬาริกรูป กับ สุขุมรูป
คู่ที่ ๖ สันติเกรูป กับ ทูเรรูป
คู่ที่ ๗ สัปปฏิฆรูป กับ อัปปฏิฆรูป
คู่ที่ ๘ อุปาทินนรูป กับ อนุปาทินนรูป
คู่ที่ ๙ สนิทัสสนรูป กับ อนิทัสสนรูป
คู่ที่ ๑๐ โคจรัคคาหกรูป กับ อโคจรัคคาหกรูป
คู่ที่ ๑๑ อวินิพโภครูป กับ วินิพโภครูป
รูปทั้งหมดย่อเป็น ๓ ประเภท

รูปสมุฏฐานนัย
สมุฏฐานของรูป ๔ ประการ

กัมมสมุฏฐาน
บทสรุปเรื่องกัมมสมุฏฐาน
กัมมสมุฏฐานในภูมิทั้ง ๔

จิตตสมุฏฐาน
จิตตชรูป ๗ ประเภท
จิตตชรูปสามัญ
ประโยชน์ของการนอนอย่างมีสติ ๕ ประการ
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับการหัวเราะ
การยิ้มและการหัวเราะ ๖ ประการ
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับการร้องไห้
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวอิริยาบถย่อย
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับการพูด
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับอิริยาบถใหญ่ทั้ง ๔ [แบบธรรมดา]
จิตตชรูปที่เกี่ยวกับอิริยาบถใหญ่ทั้ง ๔ ตั้งมั่น
สรุปการจำแนกจิต ๗๕ ดวง โดยจิตตชรูป ๗ อย่าง
สรุปการจำแนกจิตตชรูป ๗ อย่าง ตามประเภทของจิต
รอยเท้าของบุคคล ๔ จำพวก
โทษของการนั่ง [เมื่อเข้าหาผู้ใหญ่] ๖ ประการ
คนที่หลับฝัน [เพราะอำนาจจิต] เพราะเหตุ ๖ ประการ
เหตุให้เกิดความฝัน ๔ ประการ
บทสรุปเรื่องจิตตสมุฏฐาน

อุตุสมุฏฐาน
อุตุชรูป ๔ อย่าง
ฤดู ๖

อาหารสมุฏฐาน
โอชา มี ๒ อย่าง
ความสัมพันธ์ระหว่างโอชาทั้ง ๒

บทสรุปเรื่องสมุฏฐานทั้ง ๔
จำแนกรูปที่เกิดจากสมุฏฐานทั้ง ๔
สรุปจำนวนรูปที่เกิดจากสมุฏฐาน ๔
แสดงรูปที่เกิดจากสมุฏฐาน ๔ โดยแน่นอนและไม่แน่นอน
ประเภทของรูปที่เกิดจากสมุฏฐาน ๔
สรุปสมุฏฐานิกรูป
จำแนกสมุฏฐานิกรูปโดยสุตตันตนัย
สรุปสมุฏฐาน ๔ โดยอาการ ๔๒
ตารางแสดงอาการ ๔๒ โดยสมุฏฐานทั้ง ๔
นิยาม คือ กฎแห่งธรรมชาติ ๕ ประการ
นิพพัตตลักษณะของรูป ๕ ประการ
วิปริณามลักษณะของรูป ๕ ประการ
หลักอนามัย ๖ ประการ
ธรรมที่เป็นปัจจัยแก่กันและกันฝ่ายอกุศล ๗ อย่าง
ธรรมที่เป็นอาหารแก่กันและกันฝ่ายกุศล ๗ อย่าง
สัปปายะ [ความสบาย] ๗ ประการ
การสังเกตจริตของบุคคล
นิสัยประจำตัวของบุคคล ๘ จำพวก

รูปกลาปนัย
ความหมายของกลาป
องค์ประกอบของรูปกลาป [สหวุตติ]
ขนาดของปรมาณู
รูปกลาป มี ๒๓ กลาป
อธิบายรูปกลาปทั้ง ๔ สมุฏฐาน
จำแนกรูปกลาป ๒๓ โดยกาย ๓ ส่วน
แสดงรูปกลาปในอาการ ๔๒

รูปปวัตติกกมนัย

ตามนัยแห่งภูมิ
จำแนกรูป ๒๘ ที่เกิดในกามภูมิโดยสมุฏฐาน ๔
จำแนกรูป ๒๓ ที่เกิดในรูปภูมิ ๑๕ โดยสมุฏฐาน ๓
จำแนกรูป ๑๗ ที่เกิดในอสัญญสัตตภูมิโดยสมุฏฐาน ๒

ตามนัยแห่งกาล

ตามนัยแห่งกำเนิด
แสดงกำเนิด ๔ โดยภูมิต่าง ๆ
จำแนกกัมมชกลาป ๙ โดยกำเนิด ๔
แสดงการเกิดขึ้นของกัมมชกลาป ๔ ของคัพภเสยยกะกำเนิด
แสดงความเจริญของรูปตั้งแต่ปฏิสนธิกาลของคัพภเสยยกะกำเนิด
แสดงการเกิดขึ้นของจิตตชรูป อุตุชรูป และอาหารชรูป
ความเป็นไปของรูปทั้ง ๔ สมุฏฐาน

บทสรุปเรื่องรูปปวัตติกกมนัย
พุทธภาษิตเรื่องกำเนิด ๔
ลักษณะการถือกำเนิดของมนุษย์ ๔ จำพวก
คติ ๕
ติรัจฉานโยนิ กำเนิดสัตว์เดรัจฉาน ๕ ประเภท
นิมิตที่นำไปเกิด ๕ ประเภท
นิมิตที่ปรากฏในเวลาใกล้จะตาย ๓ ประเภท
กรรมที่ทำให้นิมิตปรากฏในเวลาใกล้ตาย ๔ อย่าง
แสดงความเป็นไปของรูปโดยภูมิ
แสดงความดับของสมุฏฐานิกรูปทั้ง ๔
บทสรุปเรื่องความเป็นไปของสมุฏฐานิกรูปทั้ง ๔
แสดงความวนเวียนอยู่ในสังสารวัฏฏ์ของรูป
พุทธภาษิตเรื่องเกี่ยวกับสิ่งที่ไม่มีนิมิตเครื่องหมาย
ภัยที่เกิดจากสังขาร ๔ ประการ

กำเนิดโลกและมนุษย์
โลกถูกทำลายด้วยไฟ
โลกถูกทำลายด้วยน้ำ
โลกถูกทำลายด้วยลม
เหตุที่ทำให้กัปป์พินาศ
การก่อตัวขึ้นของโลกใหม่
กำเนิดมนุษย์ในมดลูก [ชลาพุชะกำเนิด]
กำเนิดมนุษย์ในไข่ [อัณฑชะกำเนิด]
มนุษย์สังเสทชะกำเนิด
มนุษย์โอปปาติกะกำเนิด