| |
จูฬกัมมวิภังคสูตร   |  

สมัยหนึ่ง พระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่พระวิหารเชตวัน อารามของอนาถปิณฑิกเศรษฐี เขตพระนครสาวัตถี สมัยนั้นแล สุภมาณพ โตเทยยบุตรเข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้ายังที่ประทับ แล้วได้ทักทายปราศรัยกับพระพุทธเจ้า ครั้นผ่านคำทักทายปราศรัยพอให้ระลึกถึงกันแล้ว ได้นั่ง ณ ที่สมควรส่วนข้างหนึ่ง

ครั้นนั่งเรียบร้อยแล้ว ได้กราบทูลถามพระพุทธเจ้าดังนี้ว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ อะไรหนอแล เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้บุคคลที่เกิดเป็นมนุษย์อยู่ ปรากฏความเลวและความประณีต มนุษย์ทั้งหลายย่อมปรากฏเป็นผู้มีอายุสั้น มีอายุยืน มีโรคมาก มีโรคน้อย มีผิวพรรณทราม มีผิวพรรณงดงาม มีศักดาน้อย มีศักดามาก มีโภคะน้อย มีโภคะมาก เกิดในตระกูลต่ำ เกิดในตระกูลสูง ไร้ปัญญา มีปัญญา ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ อะไรหนอแล เป็นเหตุเป็นปัจจัย ให้บุคคลผู้ที่เกิดมาเป็นมนุษย์อยู่ ปรากฏความเลวทรามหรือความประณีต พระพุทธเจ้าข้า

[พระพุทธเจ้า] ดูกรมาณพ สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของตน เป็นทายาทแห่งกรรม มีกรรมเป็นกำเนิด มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์ มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย กรรมย่อมจำแนกสัตว์ให้เลวและประณีตได้

[สุภมาณพ] ข้าพระองค์ย่อมไม่ทราบเนื้อความโดยพิสดารของอุเทศที่พระโคดมผู้เจริญตรัสโดยย่อ ไม่สามารถจำแนกเนื้อความโดยพิสดารนี้ได้ ขอพระโคดมผู้เจริญ ได้โปรดแสดงธรรมแก่ข้าพระองค์ โดยประการที่ข้าพระองค์จะพึงทราบเนื้อความ แห่งอุเทศนี้โดยพิสดารด้วยเถิด

[พระพุทธเจ้า] ดูกรมาณพ ถ้าอย่างนั้น ท่านจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจะกล่าวต่อไป

สุภมาณพโตเทยยบุตร ทูลรับพระพุทธเจ้าว่า ชอบแล้วพระพุทธเจ้าข้า

พระพุทธเจ้าตรัสดังนี้ว่า ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นผู้มักทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วง เป็นคนเหี้ยมโหด มีมือเปื้อนเลือด หมกมุ่นในการประหัตประหาร ไม่เอ็นดูในเหล่าสัตว์มีชีวิต เขาตายไปจะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีอายุสั้น ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีอายุสั้นนี้ คือ การเป็นผู้มักทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วง เป็นคนโหดเหี้ยม มีมือเปื้อนเลือด หมกมุ่นในการประหัตประหาร ไม่เอ็นดูในเหล่าสัตว์มีชีวิต

[ว่าด้วยการเว้นขาดจากปาณาติบาต]

ดูกรมาณพ ส่วนบุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เมื่อละปาณาติบาตแล้ว เป็นผู้เว้นขาดจากปาณาติบาต วางอาชญา วางศาสตราได้แล้ว มีความละอาย ถึงความเอ็นดู อนุเคราะห์ด้วยความเกื้อกูลในสรรพสัตว์และภูตทั้งหลายอยู่ เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีอายุยืน ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการอายุยืนนี้ คือ การละปาณาติบาต การเป็นผู้เว้นขาดจากปาณาติบาต วางอาชญา วางศาสตราได้แล้ว มีความละอาย ถึงความเอ็นดู อนุเคราะห์ด้วยความเกื้อกูลในสรรพสัตว์และภูตอยู่

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นผู้มีปกติเบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดิน หรือท่อนไม้ หรือศาสตรา เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีโรคมาก ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโรคมากนี้ คือ การเป็นผู้มีปกติเบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ ด้วยก้อนดิน ด้วยท่อนไม้ หรือด้วยศาสตรา

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นผู้มีปกติไม่เบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ ด้วยก้อนดิน ด้วยท่อนไม้ หรือด้วยศาสตรา เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีโรคน้อย ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโรคน้อยนี้ คือ การเป็นผู้มีปกติไม่เบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ ด้วยก้อนดิน ด้วยท่อนไม้ หรือด้วยศาสตรา

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นคนมักโกรธ มากด้วยความแค้นเคือง ถูกเขาว่าเล็กน้อยก็ขัดใจ โกรธเคือง พยาบาท มาดร้าย ทำความโกรธ ความร้าย และความขึ้งเคียดให้ปรากฏ เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีผิวพรรณทราม ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเป็นผู้มีผิวพรรณทรามนี้ คือ การเป็นคนมักโกรธ มากด้วยความแค้นเคือง ถูกเขาว่าเล็กน้อยก็ขัดใจ โกรธเคือง พยาบาท มาดร้าย ทำความโกรธ ความร้ายและความขึ้งเคียดให้ปรากฏ

[ความเป็นผู้ไม่มักโกรธ]

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นคนไม่มักโกรธ ไม่มากด้วยความแค้นเคือง ถูกเขาว่ามากมากก็ไม่ขัดใจ ไม่โกรธเคือง ไม่พยาบาท ไม่มาดร้าย ไม่ทำความโกรธ ความร้าย และความขึ้งเคียดให้ปรากฏ เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนน่าเลื่อมใส ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเป็นผู้น่าเลื่อมใสนี้ คือ การเป็นคนไม่มักโกรธ ไม่มากด้วยความแค้นเคือง ถูกเขาว่ามากก็ไม่ขัดใจ ไม่โกรธเคือง ไม่พยาบาท ไม่มาดร้าย ไม่ทำความโกรธ ความร้าย ความขึ้งเคียดให้ปรากฏ

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม มีใจริษยา ย่อมริษยา มุ่งร้าย ผูกใจอิจฉาในลาภสักการะ ความเคารพ ความนับถือ การไหว้ และการบูชาของคนอื่น เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีศักดาน้อย ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีศักดาน้อยนี้ คือ การมีใจริษยา ย่อมริษยา มุ่งร้าย ผูกใจอิจฉาในลาภสักการะ ความเคารพ ความนับถือ การไหว้ และการบูชาของคนอื่น

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นผู้มีใจไม่ริษยา ย่อมไม่ริษยา ไม่มุ่งร้าย ไม่ผูกใจอิจฉาในลาภสักการะ ความเคารพ ความนับถือ การไหว้ และการบูชาของคนอื่น เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไปไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีศักดามาก ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีศักดามากนี้ คือ การมีใจไม่ริษยา ย่อมไม่ริษยา ไม่มุ่งร้าย ไม่ผูกใจอิจฉาในลาภสักการะ ความเคารพ ความนับถือ การไหว้ และการบูชาของคนอื่น

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม ย่อมไม่เป็นผู้ให้ข้าว น้ำ ผ้า ยานพาหนะ ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อาศัย เครื่องตามประทีป แก่สมณะพราหมณ์ เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรม อันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีโภคะน้อย ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโภคะน้อยนี้ คือ การไม่ให้ข้าว น้ำ ผ้า ยานพาหนะ ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย เครื่องตามประทีป แก่สมณะพราหมณ์

[การให้ข้าวเป็นต้น]

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม ย่อมเป็นผู้ให้ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย เครื่องตามประทีป แก่สมณะพราหมณ์ เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีโภคะมาก ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโภคะมากนี้ คือ การให้ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้ ของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย เครื่องตามประทีป แก่สมณะพราหมณ์

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นคนกระด้าง เย่อหยิ่ง ย่อมไม่กราบไหว้บุคคลที่ควรกราบไหว้ ไม่ลุกขึ้นรับบุคคลที่ควรลุกขึ้นรับ ไม่ให้อาสนะแก่บุคคลที่สมควรแก่อาสนะ ไม่ให้ทางแก่บุคคลที่สมควรให้ทาง ไม่สักการะแก่บุคคลที่ควรสักการะ ไม่เคารพบุคคลที่ควรเคารพ ไม่นับถือบุคคลที่ควรนับถือ ไม่บูชาบุคคลที่ควรบูชา เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใดๆ ย่อมเป็นผู้เกิดในตระกูลต่ำ ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเกิดในตระกูลต่ำ คือ การเป็นคนกระด้าง เย่อหยิ่ง ย่อมไม่กราบไหว้บุคคลที่ควรกราบไหว้ ไม่ลุกขึ้นรับบุคคลที่ควรลุกขึ้นรับ ไม่ให้อาสนะแก่บุคคลที่สมควรแก่อาสนะ ไม่ให้ทางแก่บุคคลที่สมควรให้ทาง ไม่สักการะแก่บุคคลที่ควรสักการะ ไม่เคารพบุคคลที่ควรเคารพ ไม่นับถือบุคคลที่ควรนับถือ ไม่บูชาบุคคลที่ควรบูชา

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม เป็นคนไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่ง ย่อมกราบไหว้บุคคลที่ควรกราบไหว้ ย่อมลุกขึ้นรับบุคคลที่ควรลุกขึ้นรับ ย่อมให้อาสนะแก่บุคคลที่สมควรแก่อาสนะ ย่อมให้ทางแก่บุคคลที่ควรสมควรให้ทาง ย่อมสักการะบุคคลที่ควรสักการะ ย่อมเคารพบุคคลที่ควรเคารพ ย่อมนับถือบุคคลที่ควรนับถือ ย่อมบูชาบุคคลที่ควรบูชา เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนเกิดในตระกูลสูง ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อความเป็นผู้มีตระกูลสูงนี้ คือ การเป็นคนไม่กระด้าง ไม่เย่อหยิ่ง ย่อมกราบไหว้บุคคลที่ควรกราบไหว้ ย่อมลุกขึ้นรับบุคคลที่ควรลุกขึ้นรับ ย่อมให้อาสนะแก่บุคคลที่สมควรแก่อาสนะ ย่อมให้ทางแก่บุคคลที่สมควรให้ทาง ย่อมสักการะบุคคลที่ควรสักการะ ย่อมเคารพบุคคลที่ควรเคารพ ย่อมนับถือบุคคลที่ควรนับถือ ย่อมบูชาบุคคลที่ควรบูชา

[ความไม่สอบถาม]

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม ย่อมไม่เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์แล้วสอบถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่เกื้อกูล เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน หรือว่า อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขสิ้นกาลนาน เขาตายไป ย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากเขาตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีปัญญาทราม ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีปัญญาทรามนี้ คือ การไม่เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์แล้วสอบถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่เกื้อกูล เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน หรือว่า อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขสิ้นกาลนาน

ดูกรมาณพ บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตาม ย่อมเป็นผู้เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์แล้วสอบถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำ ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน หรือว่า อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขสิ้นกาลนาน เขาตายไป ย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมอันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเกิดเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใด ๆ ย่อมเป็นคนมีปัญญามาก ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีปัญญามากนี้ คือ การเป็นผู้เข้าไปหาสมณะหรือพราหมณ์แล้วสอบถามว่า อะไรเป็นกุศล อะไรเป็นอกุศล อะไรมีโทษ อะไรไม่มีโทษ อะไรควรเสพ อะไรไม่ควรเสพ อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อไม่เกื้อกูล เพื่อทุกข์สิ้นกาลนาน หรือว่า อะไรเมื่อทำแล้ว ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อความสุขสิ้นกาลนาน

ดูกรมาณพ ด้วยประการฉะนี้แล ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีอายุสั้น ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีอายุสั้น ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีอายุยืน ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีอายุยืน ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโรคมาก ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีโรคมาก ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโรคน้อย ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีโรคน้อย ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีผิวพรรณทราม ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีผิวพรรณทราม ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเป็นผู้น่าเลื่อมใส ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนน่าเลื่อมใส ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีศักดาน้อย ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีศักดาน้อย ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการศักดามาก ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีศักดามาก ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีโภคะน้อย ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีโภคะน้อย ปฏิปทาเป็นไปเพื่อความมีโภคะมาก ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีโภคะมาก ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเกิดในตระกูลต่ำ ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนเกิดในตระกูลต่ำ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการเกิดในตระกูลสูง ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนเกิดในตระกูลสูง ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีปัญญาทราม ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีปัญญาทราม ปฏิปทาเป็นไปเพื่อการมีปัญญามาก ย่อมนำไปเพื่อความเป็นคนมีปัญญามาก ดูกรมาณพ สัตว์ทั้งหลาย มีกรรมเป็นของตน เป็นทายาทแห่งกรรม มีกรรมเป็นกำเนิด มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์ มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย กรรมย่อมจำแนกสัตว์ให้เลวและประณีต ด้วยประการฉะนี้

เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสอย่างนี้แล้ว สุภมาณพ โตเทยยบุตร ได้กราบทูลพระพุทธเจ้าดังนี้ว่า แจ่มแจ้งยิ่งนัก พระพุทธเจ้าข้า แจ่มแจ้งยิ่งนัก พระพุทธเจ้าข้า พระโคดมผู้เจริญทรงประกาศธรรมโดยปริยายมิใช่น้อย เปรียบเหมือนบุคคลหงายของที่คว่ำ เปิดของที่ปิด บอกทางแก่คนหลงทาง ตามประทีปในที่มืด ด้วยหวังว่า ผู้มีตาดีจักเห็นรูปได้ ฉันนั้น ข้าพระองค์ขอถึงพระโคดมผู้เจริญ พร้อมทั้งพระธรรม และพระภิกษุสงฆ์ว่าเป็นสรณะ ขอพระโคดมผู้เจริญ จงทรงจำข้าพระองค์ว่า เป็นอุบาสก ผู้ถึงสรณะตลอดชีวิต ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓


  |