เดรัจฉานกถา หมายถึง คำพูดที่เป็นไปโดยขวางต่อกุศลธรรม และขวางมรรค ผล นิพพาน เป็นคำพูดที่ไม่เป็นไปเพื่อประโยชน์ในการประพฤติปฏิบัติให้หลุดพ้นจากความทุกข์ ซึ่งผู้ต้องการเจริญกุศลธรรมให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป ควรหลีกเว้นเสีย มีดังนี้

๑. ราชกถา การพูดพรรณนาเรื่องพระราชามหากษัตริย์ หรือ ราชวงศ์ต่าง ๆ

๒. โจรกถา การพูดพรรณนาเรื่องโจร หรือโจรกรรมต่าง ๆ

๓. มหามัตตกถา การพูดพรรณนาเรื่องพวกอำมาตย์ หรือ ข้าราชการ นักการเมือง

๔. เสนากถา การพูดพรรณนาเรื่องพวกทหาร เรื่องกองทัพ เรื่องนักรบในสงคราม

๕. ภยกถา การพูดพรรณนาเรื่องภัยอันตรายต่าง ๆ

๖. ยุทธกถา การพูดพรรณนาเรื่องสงคราม การรบราฆ่าฟันกัน

๗. อันนกถา การพูดพรรณนาเรื่องข้าวกล้าพืชพันธ์ธัญญาหารต่าง ๆ

๘. ปานกถา การพูดพรรณนาเรื่องน้ำดื่ม เครื่องดื่มชนิดต่าง ๆ

๙. วัตถกถา การพูดพรรณนาเรื่องผ้าชนิดต่าง ๆ

๑๐. สยนกถา การพูดพรรณนาเรื่องการนอน ที่นอนชนิดต่าง ๆ

๑๑. มาลากถา การพูดพรรณนาเรื่องระเบียบดอกไม้ชนิดต่าง ๆ

๑๒. คันธกถา การพูดพรรณนาเรื่องของหอม น้ำหอมชนิดต่าง ๆ

๑๓. ญาติกถา การพูดพรรณนาเรื่องวงศาคณาญาติของตน หรือของบุคคลอื่น ๆ

๑๔. ยานกถา การพูดพรรณนาเรื่องยานพาหนะต่าง ๆ

๑๕. คามกถา การพูดพรรณนาเรื่องหมู่บ้านต่าง ๆ

๑๖. นิคมกถา การพูดพรรณนาเรื่องตำบลต่าง ๆ

๑๗. ชนปทกถา การพูดพรรณนาเรื่องอำเภอต่าง ๆ

๑๘. นครกถา การพูดพรรณนาเรื่องจังหวัด หรือเมืองต่าง ๆ

๑๙. อิตถีปุริสกถา การพูดพรรณนาเรื่องสตรีและบุรุษต่าง ๆ

๒๐. สูรกถา การพูดพรรณนาเรื่องคนกล้า นักรบ นักต่อสู้

๒๑. วิสิขากถา การพูดพรรณนาเรื่องถนนหนทางต่าง ๆ ทั้งทางบก ทางน้ำ ทางอากาศ และตรอกซอกซอยต่าง ๆ

๒๒. กุมภทาสีกถา การพูดพรรณนาเรื่องคนรับใช้ต่าง ๆ

๒๓. ปุพพเปตกถา การพูดพรรณนาเรื่องบุคคลที่ล่วงลับไปแล้ว

๒๔. นานัตตกถา การพูดพรรณนาเรื่องราวต่าง ๆ อันหาสาระแก่นสารมิได้

๒๕. โลกักขายิกกถา การพูดพรรณนาเรื่องความเป็นไปของโลกที่สมมุติแต่งขึ้น หรือเล่าสืบต่อกันมา

๒๖. สมุททักขายิกกถา การพูดพรรณนาเรื่องความเป็นไปของมหาสมุทร ตามทำนองนิยายปรัมปรา

๒๗. อิติภวาภวกถา การพูดพรรณนาเรื่องภพภูมิต่าง ๆ ที่เกี่ยวเนื่องด้วยสัสสตทิฏฐิ เช่น เห็นว่าโลกเที่ยง เป็นต้น

๒๘. อิติภวาภวกถา การพูดพรรณนาเรื่องภพภูมิต่าง ๆ ที่เกี่ยวเนื่องด้วยอุจเฉททิฏฐิ เช่น เห็นว่า โลกขาดสูญ เป็นต้น

๒๙. อิติภวาภวกถา การพูดพรรณนาเรื่องความเจริญแห่งสมบัติ

๓๐. อิติภวาภวกถา การพูดพรรณนาเรื่องความเสื่อมแห่งสมบัติ

๓๑. อิติภวาภวกถา การพูดพรรณนาสรรเสริญความสุขในกามคุณ

๓๒. อิติภวาภวกถา การพูดสรรเสริญอัตตกิลมถานุโยค การทรมานตนให้ลำบากกายว่า เป็นการปฏิบัติที่ถูกต้อง