ไปยังหน้า : |
กายลหุตาและจิตตลหุตาเจตสิก เป็นสภาวธรรมที่เป็นอาการเบาของสัมปยุตตธรรมที่เกิดพร้อมกับตน ซึ่งมีอรรถคือความหมาย ๔ ประการ คือ
๑. ลหุตา หมายความว่า ลหุตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้เป็นความเบาของสัมปยุตตธรรมคือจิตและเจตสิกที่เกิดพร้อมกับตน
๒. ลหุปริณามตา หมายความว่า ลหุตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้มีความเบาและเปลี่ยนไปได้เร็ว คือ มีความว่องไวกระฉับกระเฉงในกิจการงานอันดีงาม
๓. อทันธนตา หมายความว่า สภาพของลหุตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้มีความเป็นไปโดยฉับพลัน ไม่เชื่องช้าอืดอาดด้วยอำนาจแห่งกิเลส
๔. อวิตถนตา หมายความว่า สภาพของลหุตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้ ย่อมปฏิเสธความหนัก คือ เป็นสภาวธรรมที่ไม่เป็นภาระหนัก ไม่มีความกระด้าง เพราะไม่มีกิเลสภาระ คือ ไม่มีกิเลสที่ทำให้หนัก ได้แก่ ถีนมิทธะ เป็นต้น
กายลหุตาและจิตตลหุตาเป็นปฏิปักษ์ต่อกิเลส คือ ถีนะมิทธะ เป็นต้น ซึ่งเป็นสภาวธรรมที่ทำให้จิตท้อถอยจากการสร้างคุณงามความดี เพราะฉะนั้น เมื่อลหุตาเจตสิกทั้ง ๒ ดวงนี้เกิดขึ้นแล้ว ย่อมกำจัดกิเลสที่ทำให้สัมปยุตตธรรมเกิดอาการหนักอืดอาดหมดไป แล้วทำให้สัมปยุตตธรรมมีความเบาสบายปลอดโปร่งโล่งใจ มีความพร้อมที่จะประกอบกิจการงานอันดีงามทั้งหลาย หรือมีความพร้อมที่จะรับรู้สิ่งที่ดีงามทั้งหลาย โดยไม่คัดค้านต่อต้าน หรือแสดงอาการหน่ายแหนงจากคุณงามความดีนั้น ๆ