ไปยังหน้า : |
ในคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะและปรมัตถทีปนีรุ.๒๖๖ ท่านได้แสดงถึงความหมายของปุริสภาวรูปไว้ดังต่อไปนี้
คำว่า ปุริสะ [ชาย] คือ กองขันธ์ ๕ ที่ตั้งอยู่ในลักษณะสะอาด
คำว่า ปุริสัตตะ [ความเป็นชาย] คือ รูปที่ทำให้กองขันธ์ ๕ ตั้งอยู่และเป็นไปอย่างนั้น โดยมีรูปวิเคราะห์ว่า ภาวะของชาย ชื่อว่า ปุริสัตตะ
ปุริสัตตะ [ความเป็นชาย] หมายถึง ลักษณะที่เป็นเหตุเกิดแห่งเพศชาย สัณฐานของผู้ชาย การกระทำของผู้ชาย และอาการของผู้ชาย
บทสรุปของผู้เขียน:
ปุริสภาวรูป หมายถึง รูปที่แสดงความเป็นเพศชายให้ปรากฏ เป็นรูปธรรมที่เกิดจากกรรมเป็นสมุฏฐาน มีแผ่ซ่านไปทั่วร่างกายของชายหรือสัตว์เพศผู้ เป็นรูปธรรมที่รู้ได้ด้วยใจ คือ ทางมโนทวารวิถีอย่างเดียว
รูปที่แสดงสภาพความเป็นชายให้รู้ได้ด้วยใจนี้ บุคคลอื่นสามารถพิจารณารู้ได้โดยอาศัยรูปร่างสัณฐาน นิสัย และกิริยาอาการต่าง ๆ จากรูปเหล่านั้น เป็นเครื่องหมายให้รู้ได้