ไปยังหน้า : |
การพูดจัดเป็นวจีวิญญัติรูปโดยมีจิตเป็นสมุฏฐานกระตุ้นให้เกิดการเปล่งเสียงออกมา ถ้ากุศลจิตเป็นสมุฏฐาน ย่อมเปล่งเสียงออกมาเป็นวจีสุจริต ถ้าอกุศลจิตเป็นสมุฏฐาน ย่อมเปล่งเสียงออกมาเป็นวจีทุจริต แต่วจีทุจริตบางอย่าง แม้จะออกมาด้วยอำนาจอกุศลจิตที่มีเจตนาอ่อน หรือมีกุศลจิตเป็นปัจจัยสนับสนุน แต่ไม่มีเจตนาที่จะให้เกิดโทษหรือเกิดความเสียหายแก่ใคร ๆ ย่อมไม่เป็นการผิดศีล ได้แก่ มุสาวาทรุ.๓๗๙ ดังต่อไปนี้
๑. มุตฺตมายา เพราะประสงค์จะให้ตนพ้นภัย จึงพูดเท็จ
๒. ชีวิตมายา เพราะประสงค์จะเอาชีวิตรอด จึงพูดเท็จ
๓. มนุสฺสวิหึสา เพราะต้องการจะเปลื้องการเบียดเบียนกัน จึงพูดเท็จ
๔. ชยชิโน เพราะประสงค์จะเอาชนะ จึงพูดเท็จ
๕. ยสวาจา เพราะประสงค์จะปกปิดความลับ จึงพูดเท็จ
๖. มลหานิยา เพราะประสงค์จะปลดเปลื้องมลทินของตน จึงพูดเท็จ
๗. ลพฺภนรุโน เพราะประสงค์จะหยอกล้อคนรัก จึงพูดเท็จ
๘. อลิวจเนน เพื่อต้องการจะปกปิดความลับของตนไว้ จึงพูดเท็จ
๙. กุสลพฺภภาคี เพราะประสงค์จะให้คนตั้งอยู่ในกุศลธรรม จึงพูดเท็จ