ไปยังหน้า : |
๑. เมตตา องค์ธรรมได้แก่ อโทสเจตสิก มีอารมณ์เป็นปิยมนาปสัตวบัญญัติ คือ บุคคลหรือสัตว์ผู้เป็นที่รัก เป็นที่เคารพนับถือ เป็นที่โปรดปราน
๒. กรุณา องค์ธรรมได้แก่ กรุณาเจตสิก มีอารมณ์เป็นทุกขิตสัตวบัญญัติ คือ บุคคลหรือสัตว์ที่กำลังได้ประสบกับความทุกข์ หรือจะได้ประสบกับความทุกข์ในโอกาสข้างหน้า โดยสามารถคาดคะเนได้
๓. มุทิตา องค์ธรรมได้แก่ มุทิตาเจตสิก มีอารมณ์เป็นสุขิตสัตวบัญญัติ คือ บุคคลหรือสัตว์ที่กำลังประสบสุขอยู่ หรือจะได้รับความสุข ในกาลข้างหน้าอันสามารถคาดคะเนได้ โดยเป็นลาภ ยศ สุข สรรเสริญ เป็นต้น
๔. อุเบกขา องค์ธรรมได้แก่ ตัตตรมัชฌัตตตาเจตสิก มีอารมณ์เป็นมัชฌัตตสัตวบัญญัติ คือ บุคคลหรือสัตว์ที่เป็นกลาง ๆ ไม่รัก ไม่เกลียด หรือผู้ที่ผ่านการพิจารณาวางใจโดยอัปปมัญญาทั้ง ๓ ข้างต้นมาแล้ว จึงวางใจเป็นอุเบกขาได้ในภายหลัง