| |
พระพุทธวจนะเกี่ยวกับชีวิตินทรีย์   |  

อุปมาแห่งชีวิต ๗ ประการ

๑. ชีวิตเปรียบเหมือนหยาดน้ำค้าง ๒. ชีวิตเปรียบเหมือนฟองน้ำ

๓. ชีวิตเปรียบเหมือนรอยไม้ขีดในน้ำ ๔. ชีวิตเปรียบเหมือนเขฬะ

๕. ชีวิตเปรียบเหมือนน้ำไหลจากภูเขา ๖. ชีวิตเปรียบเหมือนชิ้นเนื้อ

๗. ชีวิตเปรียบเหมือนแม่โคที่จะถูกเชือด

ดังที่มาในอรกสูตร มหาวรรค อังคุตตรนิกาย สัตตกนิบาต พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า “ดูกรพราหมณ์

๑. หยาดน้ำค้างบนยอดหญ้า เมื่อดวงอาทิตย์ขึ้นมา ย่อมเหือดแห้งไปโดยเร็ว ไม่ขังอยู่ได้นาน ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนหยาดน้ำค้าง เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๒. ฟองน้ำ เมื่อฝนตกหนาเม็ด ฟองน้ำนั้นย่อมแตกไปโดยเร็ว คงอยู่ได้ไม่นาน ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนฟองน้ำ เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๓. รอยไม้ที่ขีดลงในน้ำ ย่อมกลับเข้าหากันอย่างรวดเร็ว คงอยู่ไม่ได้นาน ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนรอยไม้ที่ขีดในน้ำ เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๔. แม่น้ำไหลลงจากภูเขา ย่อมไหลไปไกล มีกระแสอันเชี่ยว ย่อมพัดเอาสิ่งที่พอจะพัดพาไปได้ ไม่มีระยะเวลาแม้ชั่วครู่เดียวที่มันจะหยุดนิ่ง ที่แท้แม่น้ำนั้นมีแต่จะไหลรุดหน้าเรื่อยไปอย่างเดียว ฉันใด ชีวิตของมนุษย์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนแม่น้ำที่ไหลลงจากภูเขา เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๕. ก้อนเขฬะ เมื่อบุรุษผู้มีกำลัง อมก้อนเขฬะคือเสลดไว้ที่ปลายลิ้นแล้วพึงถ่มไปโดยง่ายดาย ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนก้อนเขฬะคือเสลด เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๖. ชิ้นเนื้อ ที่บุคคลใส่ไว้ในกระทะเหล็กซึ่งถูกเผาตลอดทั้งกลางวันและกลางคืน ย่อมย่อยยับไปอย่างรวดเร็ว คงอยู่ไม่ได้นาน ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น มีอุปมาเหมือนชิ้นเนื้อนั้น เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี

๗. แม่โคที่จะถูกเชือด ถูกนำไปสู่ตะแลงแกง [โรงฆ่าสัตว์] ยิ่งก้าวเท้าเดินไป ก็ยิ่งใกล้ความตายเข้าไปทุกที ฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น เป็นสภาพนิดหน่อย เป็นไปรวดเร็ว มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก จะพึงถูกต้องได้ด้วยปัญญา จึงควรทำกุศลไว้ ควรประพฤติพรหมจรรย์ เพราะสัตว์ที่เกิดมาแล้วจะไม่ตาย ไม่มี


เกี่ยวกับตำราอภิธรรม ออนไลน์ (Disclaimer)
ตำราอภิธรรมออนไลน์ พัฒนาขึ้นโดยความร่วมมือของอภิธรรมมหาวิทยาลัย วัดระฆังฯ วัดญาณเวศกวัน และ หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เพื่อนำเสนอสื่อธรรมสำหรับการศึกษาค้นคว้า โดยได้รับอนุญาต และเอกสารต้นฉบับจากผู้เขียน ดังนี้
(๑) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๒), จิตปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๑, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๒) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๕๖), เจตสิกปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
(๓) พระมหาชินวัฒน์ จกฺกวโร (๒๕๖๓), รูปปรมัตถ์: คู่มือศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะ ปริเฉจที่ ๖, พิมพ์ครั้งที่ ๑.
ผู้สนใจศึกษาสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับหนังสือ และหลักสูตรการศึกษาได้ที่ สำนักงานอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆษิตารามวรมหาวิหาร (คณะ ๗) แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ โทร ๐๒ ๔๑๑ ๔๕๔๖, ๑๒ ๔๑๒ ๑๐๘๔, ๐๘๖ ๐๓๘ ๒๙๓๓


  |