ไปยังหน้า : |
มิจฉัตตะ หมายถึง สภาวะที่ผิดจากหลักทำนองคลองธรรมอันดีงาม ได้แก่ ข้อวัตรปฏิบัติและความคิดความเห็นที่ผิดไปจากหลักวัฒนธรรมประเพณี กฎกติกาอันดีงามของสังคม ผิดจากกฎหมายจารีตประเพณีและศีลธรรมทางศาสนาที่ถูกต้องซึ่งมุ่งหมายให้เกิดสันติภาพ ความเป็นไปผิดเหล่านี้ เกิดขึ้นด้วยอำนาจมิจฉาทิฏฐิ ซึ่งเป็นสภาวะของทิฏฐิเจตสิกเป็นใหญ่เป็นประธาน มี ๑๐ ประการ คือ
๑. มิจฉาทิฏฐิ ความเห็นผิด
๒. มิจฉาสังกัปปะ ความดำริผิด
๓. มิจฉาวาจา การพูดผิด
๔. มิจฉากัมมันตะ การทำการงานที่ผิด
๕. มิจฉาอาชีวะ การหาเลี้ยงชีพในทางที่ผิด
๖. มิจฉาวายามะ ความพยายามในทางที่ผิด
๗. มิจฉาสติ ความระลึกไปในทางที่ผิด
๘. มิจฉาสมาธิ ความตั้งใจมั่นในทางที่ผิด
๙. มิจฉาญาณะ ความรู้ในทางที่ผิด
๑๐. มิจฉาวิมุตติ ความเข้าใจผิดว่าหลุดพ้นแล้ว
มิจฉัตตธรรม ๑๐ ประการนี้ มีสภาพตรงกันข้ามกับสัมมัตตะ ๑๐ ประการ ซึ่งเป็นสภาวะที่เป็นไปโดยชอบ ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม
บุคคลผู้มีมิจฉัตตะ ๑๐ ประการนี้ อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างก็ดี ย่อมเป็นผู้พลาดจากสวรรค์และมรรคผลนิพพาน